چگونه قطره بریزیم ؟

نویسنده


 

چگونه قطره بریزیم؟

ا.امیردیوانى‏

اگر مى‏خواهید به چشم، گوش و یا بینى خود قطره بچکانید، باید قبلاً به موارد زیر توجه نمایید:
1- دست‏هایتان را کاملاً بشویید.
2- با چند دقیقه در دست گرفتن شیشه قطره، گرماى آن را نزدیک به دماى بدن برسانید.
3- چنانچه رنگ قطره کدر به نظر برسد، آن را خوب تکان دهید.
4- بعد از ریختن قطره، قطره‏چکان را فوراً در جاى خود قرار داده و دستان‏تان را بشویید.

توصیه‏هایى چند پیرامون روش استفاده از قطره‏هاى مخصوص چشم، گوش و بینى‏

الف: قطره چشم‏

برخى از بیماران، راهکار درست چکانیدن قطره در چشم را به خوبى نمى‏دانند. مثلاً در صورتى که بلافاصله پس از ریختن قطره، چشم‏ها را محکم ببندیم، بخشى از دارو به بیرون چشم ریخته و ممکن است به سبب کاهش جذب، اثر درمانى ضرورى از قطره تجویزشده، به دست نیاید؛ یا اگر قطره مستقیماً روى قرنیه [بافت شفافى که روى قسمت رنگى چشم قرار گرفته و از روبه‏رو دیده نمى‏شود] ریخته شود، موجب تحریک شدید و ناراحتى چشم مى‏گردد و این اثر به ویژه در کودکان، پى‏گیرى معالجه را دشوار مى‏سازد.
بهتر است وظیفه چکاندن قطره را به یکى از بستگان بیمار سپرد و از وى خواست که به این مهم بپردازد.
بیشتر داروهایى که در چشم‏پزشکى کاربرد دارند، به شکل قطره تهیه شده‏اند. به این ترتیب دارو مستقیماً به محل اثرش وارد مى‏شود و عوارض ناشى از رسیدن آن به سایر قسمت‏هاى بدن به حداقل مى‏رسد، ولى براى رسیدن به این هدف باید دارو را درست استفاده کرد. از آنجا که دستگاه جمع‏آورى اشک چشم، آن را به درون بینى هدایت مى‏کند، در صورت کاربرد نادرست دارو و ورود آن به بینى، دارو از راه مخاط بینى، جذب خون مى‏شود و به سراسر بدن مى‏رود.

شیوه استفاده صحیح از قطره‏هاى چشم به قرار زیر است:

1- در حالى که بیمار نشسته است، سرِ وى را به آرامى به عقب ببرید تا صورت او تقریباً در راستاى افقى قرار گیرد. آنگاه سرِ بیمار را خیلى کم به سمت چشمى که قرار است قطره داخلش ریخته شود، خم کنید تا قطره بعد از چکاندن، به طرف گوشه خارجى چشم متمایل شود.
2- پلک پایین را با انگشت نشانه دست چپ، به سوى پایین بکشید. خواهید دید که بین پلک و کره چشم، فضایى شبیه ناودان یا کیسه تشکیل مى‏شود.
3- با دست راست، قطره چشمى را در فاصله تقریبى 2 سانتى‏متر از چشم نگاه داشته و آن را به آرامى بفشارید. طورى تنظیم کنید که قطره به درون ناودان تشکیل شده، بیفتد.

ریختن بیشتر از یک قطره، فایده‏اى ندارد زیرا این ناودان تنها گنجایش یک قطره را دارد و قطره اضافه به بیرون تخلیه مى‏شود. اگر نیاز به چکاندن دو قطره در چشم است، باید بعد از ریختن قطره اول، حدود یک دقیقه صبر کرد و آنگاه قطره بعدى را ریخت.
4- بعد از ریختن قطره، از بیمار بخواهید تا مستقیم به جلو نگاه کند. سپس پلک پایین وى را رها سازید و از او بخواهید پلک‏هاى خویش را آهسته ببندد و با پارچه‏اى تمیز، مایعات بیرون ریخته از چشم را پاک کنید.
5- تنها یک قطره از دارو را داخل این حفره قرار دهید. دارو را مستقیماً روى سیاهى چشم نریزید چون باعث ایجاد درد خواهد شد. تا سر حد امکان نوک قطره‏چکان با پلک‏ها و مژه‏ها تماس پیدا نکند.
6- پلک پایین را به آرامى بالا بکشید تا در کنار پلک بالایى واقع شود.
7- از بیمار بخواهید تا چشمش را سه دقیقه ببندد و پلک نزند. (پلک زدن، دارو را به درون دستگاه جمع‏کننده اشک، تلمبه مى‏زند.) طى این مدت بیمار باید با انگشت خود به آرامى روى گوشه داخلى چشم (بین گوشه داخلى و دیواره بینى) فشار وارد کند.
8- اگر قرار است از چند نوع قطره استفاده شود، بین آنها حدود ده دقیقه فاصله بگذارید.

یادآورى:

طرز صحیح استفاده از قطره‏هاى چشمى، باعث جذب فزون‏تر و اثر درمانى مؤثر دارو مى‏شود و از طول دوره درمان مى‏کاهد.

ب: قطره گوش‏

معمولاً از قطره‏هاى گوش براى درمان التهاب‏ها و عفونت‏هاى مجراى گوش (گوش خارجى) استفاده مى‏شود. نحوه استفاده از این قطره‏ها، آسان‏تر از قطره‏هاى چشم و بینى است. شاید بهتر باشد که از کس دیگرى بخواهید قطره را در گوش‏تان بریزد.
طرز کاربرد درست قطره‏هاى گوش‏
1- گوش مبتلا را به سمت بالا بگیرید یا به پهلو دراز بکشید.
2- براى چکاندن قطره به گوش:
الف) بزرگسال: سوراخ گوش را به بالا و عقب قرار دهید.
ب) خردسال: سوراخ گوش را رو به پایین و عقب بگیرید.
3- قطره را به مقدار تجویز شده توسط پزشک در گوش مبتلا بریزید (قطره‏چکان را در گوش فرو نکنید.)
4- گوش را چند دقیقه کج کنید یا یک گوش‏بند پنبه‏اى نرم (هر کدام را که توصیه شده باشد) درون این عضو قرار دهید.
5- بیمار دست‏کم باید به مدت دو دقیقه به همان حالت باقى بماند تا دارو به همه نقاط مجراى گوش برسد.

ج: قطره بینى‏

هدف از استفاده از قطره‏هاى بینى معمولاً کاهش التهاب بینى به ویژه در اطراف دهانه سینوس‏هاست تا تخلیه سینوس مختل نشود و ضمناً تهویه هوا از طریق بینى نیز به خوبى انجام پذیرد. بیشتر مردم براى استفاده از قطره‏هاى بینى، سر را به عقب خم مى‏کنند و قطره را درون بینى مى‏ریزند و بعد از مدت اندکى مزه آن را در داخل حلق و دهان خویش احساس مى‏کنند. زیرا به جاى پخش شدن در بینى، مستقیماً وارد حلق شده است. بینى آدمى، یک ساختمان هرمى‏شکل است که قسمت عمده آن در بالا قرار گرفته است پس باید دارو را به گونه‏اى استفاده کرد که به طرف بالا برود. سینوس‏هاى بینى در دو طرف بینى قرار دارند. همچنین قسمت‏هایى از بینى که متورم شده و موجب احساس گرفتگى بینى مى‏گردند، در دو طرف بینى واقع شده‏اند و در وسط بینى تنها یک تیغه استخوانى - غضروفى است که دو سوراخ بینى را از هم جدا مى‏سازد و غیر از موارد خاص مانند خونریزى از بینى، نیازى به دارو ندارد. روش متداول در استفاده از قطره‏هاى بینى مخصوصاً در مورد سینوزیت و سرماخوردگى به شکل زیر است: (در این شیوه خود فرد مبتلا مى‏تواند از دارو استفاده کند؛ بر خلاف قطره‏هاى چشمى).

روش مصرف‏

1- پیش از شستن دستان، بینى خویش را به آرامى پاک کنید.
2- به پشت بر روى تخت یا تشک دراز بکشید، به نحوى که سر از لبه تخت یا تشک به عقب خم شود و سرتان را تا سر حد امکان کج کنید.
3- در همین حالت، سر را به سمتى که مى‏خواهید قطره در آن بریزید، بچرخانید. (خم نکنید بلکه بچرخانید مثل حالتى که به پشت شانه خود نگاه مى‏کنید.)
4- دارو را به میزان تجویزشده در داخل بینى بریزید.
5- به مدت سه دقیقه در همین حالت بمانید تا دارو در تمام بینى پخش شود.
6- قطره‏هاى ضد تورم (احتقان) بینى را بیش از چهار روز استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک شما خلاف این را تجویز کرده باشد.

منابع: -
1 - Household Hints
2- روزنامه «جام جم»، 28/6/79.