زنانى مهربان در امتداد دیوار چین

نویسنده


 

زنانى مهربان در امتداد دیوار چین‏
گفتگو با «آمنه جین یوهوا» - چین‏

نفیسه محمدى‏

کشور «چین» با مساحت 9560779 کیلومتر مربع در شرق آسیا و در کنار دریاهاى زرد، چین شرقى و چین جنوبى واقع شده است. با کشورهاى مغولستان، پاکستان، افغانستان، هند و روسیه همسایه است. آب و هواى چین تقریباً متغیر است، اما در کل به دو قسمت خشک و مرطوبِ اقیانوسى تقسیم مى‏شود. چین کشورى است با آداب و رسومى قدیمى و سنتى و البته این آداب و رسوم در هر قسمت از آن مختلف است.
مردم چین عموماً زردپوست هستند و از تیره‏هاى چینى «هان» مغولى، کره‏اى، ترکى و تبتى بوده، پیرو آئین‏هاى «بودا»، «کنفوسیوس» و «مسیحیت» هستند. درصد کمى از آنها را «مسلمانان» تشکیل مى‏دهند.
در سال‏هاى پیش از میلاد مسیح، پنج سلسله بزرگ بر چین به نام‏هاى «شیا»، «شانگ»، «چو»، «چین» و «هان» حکومت مى‏کردند. از دوران سلطنت «شانگ» تمدن چین رو به پیشرفت نهاد اما این حکومت توسط قبایل غربى چین برداشته شد و سلسله «چو» تأسیس گردید.
پس از فروپاشى سلسله «چو»، سلسله «چین» بر روى کار آمد. در دوران این سلسله بود که دیوار بزرگ چین به منظور جلوگیرى از حملات مغول‏ها به سرزمین «چین» ساخته شد، که بخشى از این دیوار تا به حال هم حفظ شده است، اما اکنون نه براى دفاع از حملات دشمنان بلکه براى دعوت از مهمانان خارجى به منظور دیدن این شاهکار قدیمى تاریخى.
دیوار چین باعث مشهور شدن دوچندان چین در بین دیگر کشورها شده است. این کشور تا چندین سال گذشته به خاطر داشتن جمعیت زیاد گوى سبقت را از دیگر کشورها ربوده بود، البته اکنون با سیاست‏هاى جدیدى که براى کنترل جمعیت در چین اجرا شده، از رشد زیاد جمعیت در این کشور جلوگیرى شده است، آن هم با سیاست «تک‏فرزندى» یا «زندگى بدون فرزند!»
براى آشنایى بیشتر با این کشور قدیمى و داراى فرهنگ باستانى با خانم «آمنه جین یوهوا» (مینا چینى) اهل کشور چین گفتگویى کرده‏ایم. حاصل این صحبت دوستانه را با هم مى‏خوانیم.

خانم «آمنه جین یوهوا» با رویى گشاده و خندان با ما هم‏صحبت شد و در ابتدا خودشان را این گونه معرفى کرد:

«متولد شهر «خانیه سن‏یا» از ایالات چین هستم. بیست و سه سال دارم و براى ادامه تحصیلات دینى به ایران آمده‏ام.»

میناخانم، ضمن توضیح در مورد روند تحصیلى در چین، در باره تحصیلات خودتان نیز توضیح دهید.

روند تحصیلى در کشورم به این ترتیب است که از حدود چهار سالگى تمام کودکان براى آشنایى با محیط و اجتماع به مهد کودک مى‏روند، این زمان حدود دو سال طول مى‏کشد؛ بعد از اتمام شش سالگى وارد دبستان مى‏شوند. دوره دبستان در چین سه سال است که به دنبال آن سه سال هم دوره راهنمایى است. پس از این سه سال، چهار سال هم به دوره متوسطه اختصاص دارد که پس از آن موفق به گرفتن دیپلم مى‏شوند. در واقع براى اخذ دیپلم باید ده سال درس خواند. من هم در کشورم دوره ابتدایى و راهنمایى و متوسطه را گذراندم و پس از اخذ دیپلم به ایران آمدم تا در حوزه علوم دینى تحصیل کنم.

مهم‏ترین دانشگاههاى چین چه نام دارند و شرایط ورود به دانشگاه چگونه است؟

دانشگاه پایتخت «شین خوا داشیه» نام دارد، و دانشگاههاى دیگرى وجود دارد که در اکثر شهرهاى چین محل آموزش و تدریس هستند. ورود به دانشگاه مثل ایران امتحان ورودى دارد که با توجه به درس و رشته مورد نظر سخت یا آسان است.

آیا زنان یا دختران چینى به درس خواندن علاقه دارند؟ علاقه در چه رشته‏هایى است؟

در چین بیشتر دختران و زنان درس مى‏خوانند و وارد دانشگاه مى‏شوند، مگر کسانى که در روستاها باشند و یا از امکانات برخوردار نباشند و یا به دلایلى از ادامه تحصیل منصرف شوند، اما بیشتر زنان در چین داراى تحصیلات دانشگاهى هستند و به رشته‏هایى مانند اقتصاد، حقوق و کامپیوتر خیلى علاقه‏مندند.

میناخانم، در مورد مراسم ازدواج در چین توضیح دهید.

مراسم ازدواج در چین با مراسم ازدواج در ایران تفاوت زیادى دارد. البته هر نقطه از کشورم مراسم و آداب مربوط به خود را دارد. اما در کل مراسم ازدواج به این صورت است: دختر و پسرى که قصد ازدواج دارند، از قبل در مورد ازدواج توافق مى‏کنند و شرایط و قول و قرارها بین خودشان گذاشته مى‏شود، سپس پسر به مادرش مى‏گوید و مادر براى خواستگارى اقدام مى‏کند و دو خانواده در مورد این مسئله صحبت مى‏کنند. پس از توافق دو خانواده مراسم انجام مى‏شود. مهریه در چین رواج ندارد، اما در موقع خواستگارى مبلغى به عروس مى‏دهند تا با آن وسایلش را بخرد. جشن عروسى در سالن برگزار مى‏شود، دوستان و آشنایان مى‏آیند و هدیه‏هایشان را به عروس و داماد پیشکش مى‏کنند، سپس مراسم اجراى موسیقى و شادى و پایکوبى اطرافیان برگزار مى‏شود.
این مراسمِ ازدواج، مخصوص غیر مسلمان‏هاست، اما مراسم مسلمان‏ها به این صورت است که اگر داماد دخترى را براى ازدواج پسندید، خانواده داماد پس از کسب اطمینان از انتخاب مناسب، از یک بزرگ‏تر که همه شهر یا محله به او احترام مى‏گذارند مى‏خواهند که واسطه بین دو خانواده شود و توافق خانواده عروس را بگیرد، اگر این کار انجام شد، مراسم بعدى که خواستگارى و سپس عقد است، انجام مى‏شود. مراسم عقد به این صورت است که عاقد در جمع خصوصى هر دو خانواده حاضر مى‏شود و صیغه عقد را جارى مى‏کند. مدت زمان عقد یا نامزدى از دو سه ماه شروع مى‏شود و در نهایت تا یک و یا دو سال ادامه دارد. مراسم عروسى مسلمان‏ها سه روز است. روز اوّل که دوستان و فامیل به خانه عروس مى‏روند و چاى و میوه و شیرینى مى‏خورند، روز دوم همه به سالن مى‏روند و آنجا مراسم شادى برگزار مى‏کنند و روز سوم که همه به خانه عروس رفته، هدیه‏هاشان را مى‏دهند و به شادى و پایکوبى مى‏پردازند و سپس مراسم تمام مى‏شود. البته بدون اجراى موسیقى!

آیا لباس خاصى براى این شب وجود دارد؟

لباس عروس همان لباس‏هایى است که در بیشتر کشورها براى شب عروسى استفاده مى‏شود، با این تفاوت که این لباس، سفید نیست، بلکه هر رنگى که عروس دوست داشته باشد، با همان فرم لباس عروس دوخته مى‏شود و در مراسم از آن استفاده مى‏شود. بیشترین رنگى که عروس‏ها استفاده مى‏کنند، قرمز است. دخترهایى که مسلمان هستند و ازدواج مى‏کنند، هم همان لباس را استفاده مى‏کنند با این تفاوت که روسرى به سر دارند و حجاب‏شان با توجه به لباسى که پوشیده‏اند، کاملاً حفظ مى‏شود.

از لباس‏هاى سنتى و خاص کشور چین برایمان بگویید.

در کشورم و مخصوصاً در شهر من که مسلمان‏نشین است، لباسى وجود دارد با نام «خویى چو ایى فو» که به عنوان لباس مسلمانان استفاده مى‏شود. این لباس بلند است و شامل مقنعه یا روسرى هم مى‏شود. لباس‏هاى رسمى دیگرى هم در چین هست که مخصوص یک قشر خاص یا یک شهر است مثلاً لباس‏هایى نظیر یک بلوز بلند همراه با شلوار. بلوز و دامن و یک پیراهن بلند که آستین‏هاى گشاد دارد و کمربند بلندى هم دارد که در مراسم‏هاى سنتى از آن استفاده مى‏شود.

تعطیلات رسمى و اعیاد چه روزهایى است و مردم در این روزها به چه کارى مشغول مى‏شوند؟

روز ملى چین که برابر با اوّل اکتبر است، براى مردم کشورم روز مهمى است. در این روز مردم جشن مى‏گیرند و به شادى مى‏پردازند، در خیابان‏ها و پارک‏ها مراسم شادى برگزار مى‏کنند و همان جا غذا مى‏خورند. مراسم دیگر چین مربوط است به گرداندن اژدها که این عروسک بزرگ توسط دهها نفر گردانده مى‏شود و مراسم زیبایى است. تعطیلات رسمى در کشور من تعطیلات آخر هفته یعنى یکشنبه است که روز استراحت کارى است.

میناخانم، در کشورتان غذاهاى سنتى هم دارید؟

بله! غذاهاى سنتى بسیار لذیذ و خوشمزه که طریقه پخت آنها مخصوص است. یک نوع غذا داریم به نام «جاچى» که با پیاز و گوشت و پیازچه و هویج درست مى‏شود و غذاى مورد علاقه مردم کشورم است. غذاى دیگرى به نام «هوم سا» که با خمیر و گوشت درست مى‏شود به این ترتیب که گوشت و مخلفات و ادویه مخصوص را لاى خمیر مى‏گذارند و به صورت لوله‏اى مى‏پیچند و در روغن سرخ مى‏کنند. این غذا بسیار خوشمزه است و در اعیاد هم استفاده مى‏شود. یک غذاى دیگر هم داریم که با آب نارگیل و برنج درست مى‏شود؛ به این روش که نارگیل را چرخ مى‏کنند و آب آن را مى‏گیرند، نمک و فلفل و ادویه هم مى‏زنند و با برنج مى‏پزند. این غذایى است که اکثر مردم چین آن را دوست دارند. در جاهایى هم که کنار دریا است از گیاهان دریایى براى درست کردن سوپ استفاده مى‏شود.

چند شهر مهم کشورتان را نام ببرید.

شهر پکن که مرکز و پایتخت چین است. شهرهاى «شانگهاى»، «تین تسین»، «چونگ چین»، «کانتون» و بندرهاى مهمى مثل «تین تسین» در کنار خلیج «چیهلى»، بندر «کانتون» در کنار دریاى چین جنوبى و «لوتا» در کنار خلیج کره.

در کشور شما کارهاى دستى چه جایگاهى دارند و آیا با پیشرفت علم و تکنولوژى باز مردم سراغ کارهاى دستى و سنتى مى‏روند؟

کشور چین یک کشور با قدمت بسیار بالاست، طبیعى است که هنوز از زمان قدیم کارهاى دستى زیادى به جاى مانده که مردم آنها را دوست دارند و هنوز در وقت بیکارى به آنها مى‏پردازند، گاهى اوقات هم کارِ دستى، شغل اصلى آنها محسوب مى‏شود، چون این کارها آنان را با گذشته پیوند مى‏دهد و خیلى لذت‏بخش است. کارهاى دستى که مخصوصاً زنان به آن بسیار علاقه‏مندند مثل گلسازى، عروسک‏سازى و رومیزى‏هایى است که با دست درست مى‏شود و بسیار زیباست. گلدوزى و نقاشى از کارهاى مورد علاقه و زیباى زنان چینى است. کار هنرى که بسیار جالب و زیباست، بافتن لباس‏هاى پرنقش و نگار است. کار دیگرى هم که اکثر چینى‏ها آن را خوب یاد گرفته‏اند، ساختن کشتى، پرنده و حیوانات با کاغذ است که آنها را قیچى مى‏کنند و شکل بسیار زیبایى دارد.

زنان از لحاظ اجتماعى و سیاسى چه جایگاهى در چین دارند؟

چون زنان در جامعه چین پا به پاى مردان در حرکت و تکاپو هستند، تقریباً فرقى با هم ندارند و از حقوق و مزایاى متعادلى برخوردارند. در جامعه چین زنان فعال در زمینه فرهنگى و سیاسى زیادند. در انتخاب نماینده مجلس و رئیس‏جمهور شرکت مى‏کنند و گاهى این قدرت سیاسى را مى‏یابند که کاندیداى پست‏ها و مشاغل سیاسى باشند. زنان سعى دارند که مشکلات مالى و غیر مالى را با دست‏هاى خودشان حل کنند و در این راه از درایت و کفایت خوبى برخوردارند.

مشکلات خانوادگى مثل طلاق چگونه حل مى‏شود؟

اگر زن و شوهرى توانایى ادامه زندگى را نداشتند و تصمیم به جدایى گرفتند، باید به دادگاه مراجعه کنند حتى اگر مسلمان، بودایى و ... باشند، دادگاه سخنان طرفین را مى‏شنود و اگر هر دو راضى بودند حکم طلاق را مى‏دهد. در صورت جدایى، توسط مرد مبلغى پول به زن داده مى‏شود. این مبلغ بستگى به درآمد مرد دارد. حضانت کودکان طبق توافق طرفین و دادگاه به یکى از والدین داده مى‏شود و اجبارى در این زمینه وجود ندارد.

به عنوان آخرین سؤال، خصوصیات مهم زن چینى را چه مى‏دانید؟

زنان کشور من بسیار مهربان هستند. گاهى اوقات که بستگان یا دوستان نیاز به کمک دارند از هیچ گونه کمکى دریغ نمى‏کنند و سعى دارند که به بهترین شکل کمک و یار همدیگر باشند، مثلاً اگر بدانند همسایه‏شان براى انجام کارى بیرون رفته‏اند، براى کمک به فرزندان‏شان یا نگهدارى از آنان مى‏شتابند. این، ویژگى تمامى زنان چینى است.

* * *

با تشکر از خانم «آمنه جین یوهوا» که وقت خودشان را در اختیار ما قرار دادند، امیدواریم اقامت در ایران فرصت خوبى باشد تا نهایت استفاده را از تحصیلات‏شان داشته باشند، براى وى و تمامى دختران خوب دنیا آرزوى شادى و پیروزى داریم.