گزیده استفتاها از محضر امام خمینى سلاماللَّه علیه (28)
تحصیل و خدمات اجتماعى زنان
س: جامعه ما نیاز به مشاغلى همچون پزشک زنان دارد. آیا یک زن (که آمادگى پذیرفتن هر یک از این وظایف را دارد) با توجه به وظیفه اصلىاش باید چه کند؟ آیا صحیح است با سپردن کودک به مهد کودک ساعتها از بچه دور باشد؟ و آیا این امر خللى در تربیت صحیح کودک ایجاد نمىکند؟
ج: در فرض مزبور مانع ندارد.
س: آیا تدریس خانمها به آقایان با رعایت کلّیه موازین شرعى و اسلامى چگونه است؟ زیرا رشته مورد تدریس اینجانب بسیار تخصصى بوده و به راحتى نمىتوانند فردى را جهت تدریس جانشین اینجانب نمایند ولى رئیس اداره - با وجود تأیید اینجانب از لحاظ تعهد اسلامى - صرفاً به دلیل زن بودن از رفتن من به کلاس براى تدریس جلوگیرى مىنمایند.
ج: با حفظ حجاب و مراعات موازین شرعیه مانع ندارد.
س: محترماً به عرض مىرساند که اکثر قریب به اتفاق آموزگاران دبستان ما زن مىباشند و با توجه به اینکه رفتن آموزگاران زن به کلاس دانشآموزان پسر ضایعاتى از لحاظ تربیتى دارد اکنون (که نیروى مرد وجود ندارد) انجام کدام یک از حالات زیر به نفع اسلام و مجاز است:
1- تدریس تعلیمات دینى دانشآموزان کلاس اول، دوم و سوم توسط خواهران مؤمن و متعهد که از طریق امتحان و مصاحبه گزینش شدهاند انجام پذیرد.
2- تدریس تعلیمات دینى دانشآموزان کلاس اول، دوم و سوم توسط معلمان آموزشى خودشان (که غالباً هیچ اطلاعى از امور مذهبى ندارند) انجام پذیرد.
لازم به ذکر است که طى بخشنامهاى - از استان به مناطق - دستور داده شده است که این کار توسط مدیر یا معاون صورت گیرد که به علت مشغله زیاد افراد مذکور امکان ندارد و فقط دو راه فوق مىماند. اگر بخواهیم قانون را اجرا کنیم باید معلمانى را که هیچ اطلاعى از امور دینى ندارند سرِ کلاس بفرستیم. و اگر بخواهیم مصالح دینى دانشآموزان را در نظر بگیریم مىبایست از فرستادن این گونه آموزگاران به هر عنوان جلوگیرى کنیم.ج: تدریس خواهران مؤمن و متعهد در کلاسهاى پسرانه با مراعات کامل حجابِ واجب و سایر مقررات شرعى مانع ندارد.
س: من دانشجوى رشته پزشکى هستم؛ مىخواستم وظیفه شرعى خود را در مقابل دو مسئلهاى که ذیلاً عرض مىشود بدانم.
الف - برخورد با دانشجویان پسر و درس خواندن با آنان در یک محیط البته با حفظ حجاب (مقنعه، لباس گشاد، شلوار، در داخل دانشکده و چادر در خارج از این محیط) چگونه است؟ج: با فرض مراعات وظایف شرعیه مانع ندارد.
ب - لازمه آموزش در این رشته (پزشکى) معاینه بیماران مرد به وسیله دانشجویان دختر مىباشد. آیا از نظر شرعى اشکالى در این امر وجود دارد یا نه؟ و به طور کلى آیا ادامه تحصیل در این رشته با توجه به مسائل ذکرشده شرعاً صحیح است؟
ج: ادامه تحصیل بلامانع است ولى از لمس و نظر حرام باید اجتناب شود.
س: درس خواندن زنان در دانشگاه (با وجود استادهاى مرد و استفاده از کلاسهایى که دخترها و پسرها با هم هستند و سوار شدن در سرویسهاى دانشگاه به طور مختلط) آیا جایز است؟ البته فساد به همراه ندارد.
ج: با فرض عدم مفسده و مراعات حجاب اسلامى و سایر وظایف مانع ندارد.
س: خانمى در دانشگاه مشغول به تحصیل مىباشد و غیر از ایشان بقیه افراد کلاس مرد هستند و کار تئورى و عملى را هم باید به طور مشترک انجام دهند. آیا ادامه تحصیل با این وضعیت جایز است؟
ج: با مراعات کامل حجاب شرعى اشکال ندارد.
س: پدر اینجانب با اینکه فرهنگى است از تحصیل دخترانش جلوگیرى به عمل آورده و مانع رفتن ما به مدرسه مىشود. با توجه به اینکه بعد از انقلاب اسلامى وضع مثل سابق نیست و مدرسهها اسلامى شده، آیا رفتن به مدرسه و تحصیل کردن ما دختران از نظر شرعى ایرادى دارد؟
ج: اگر از نظر حجاب و غیر آن مراعات وظیفه شرعى را بکنید، مانع ندارد ولى خوب است رضایت پدر خود را تحصیل نمایید.
س: آیا زن مىتواند علوم اسلامى را تحصیل نماید و به مقام اجتهاد برسد؟
ج: تحصیل علم براى عموم آزاد است.
س: آیا شرکت ما زنان و دختران در نماز جمعه و راهپیمایىها احتیاج به اجازه پدر و مادرمان دارد یا خیر؟ و در صورتى که بدون اجازه آنها باشد، آیا گناه و معصیتى مرتکب شدهایم؟
ج: زن بدون اجازه شوهر نباید از منزل خارج شود و اجازه پدر و مادر شرط نیست ولى از کارى که موجب اذیت آنان باشد باید اجتناب نمایید.
س: من دخترى را عقد کرهام. او هنوز در خانه پدرش مىباشد و قالیبافى مىکند ولى امکان دارد در اثر زیادىِ کار عقیم بشود. آیا مىتوانم شرعاً مانع کار او بشوم یا خیر؟
ج: مىتوانید او را به منزل خود ببرید.
)