طراحى باغچه با ترکیب‏هایى از سنگ و گیاه‏

مهندس مجتبى ولى‏شریعت‏پناهى‏

در طراحى فضاى سبز با ترکیب‏هایى از سنگ و گیاه باغچه‏هاى کوچک و زیبایى ساخته مى‏شود که بسیار زیباست. این طرح‏ها در سال‏هاى اخیر طرفدارهاى بیشترى پیدا کرده است. در این شماره با نحوه آرایش سنگ‏ها و گیاهان و ساخت باغچه‏هاى کوچک صخره‏اى آشنا مى‏شوید.

تهیه و انتخاب سنگ‏

انتخاب و تهیه سنگ کار مشکلى نیست. در کنار جوى‏هاى آب قلوه‏سنگ‏ها و سنگریزه‏هاى رنگارنگ فراوانند، اما سنگ‏هاى بزرگ‏تر را باید از اطراف شهر تهیه کنیم.

آماده کردن زمین‏

قبل از هر چیز زمین را کودپاشى کرده و با بیل زیر و رو مى‏کنیم تا کاملاً هوا بخورد، سپس کلوخه‏ها را با چنگک خارج نموده و آن را صاف و یکنواخت مى‏کنیم، در صورت تمایل مى‏توانیم سطح باغچه را با خاکریزى بیشتر به شکل برآمده یا تپه درآوریم.

چیدن سنگ‏ها

ابتدا سنگ‏هاى بزرگ را در محلى مناسب قرار دهید. هر قدر سنگ‏ها بزرگ‏تر باشند باید فاصله آنها از یکدیگر بیشتر شود. بعد از چند بار جابه‏جا نمودن سنگ‏ها شکل مناسب و دلخواه شما به دست مى‏آید.
در اطراف سنگ‏هاى بزرگ (حد فاصل سنگ‏ها) قدرى خاک اضافه کنید تا بستر مناسب براى کاشت گیاهان آماده شود.
وقتى گیاهان را به زمین نشاندید، قلوه سنگ‏ها و در آخر سنگریزه‏ها را در زمین پخش کنید.

نکاتى که در انتخاب گیاه به ما کمک مى‏کند عبارتند از:
وسعت زمین، نور، رطوبت نسبى محیط و مقدار آب موجود.

وسعت زمین‏

در باغچه‏هاى بزرگ‏تر از سنگ‏هاى بزرگ بیشترى استفاده مى‏شود. هر قدر باغچه کوچک‏تر باشد، حجم سنگ‏ها کمتر و امکان استفاده از گیاهان پوششىِ کوتاه بهتر فراهم مى‏شود. به طور مثال در کنار تخته سنگ‏هاى بزرگ درختچه‏هایى چون بربریس، زرشک، ماهونیا، پیراکانتا، زیتون، و کاج‏هایى چون تویا مى‏تواند مورد استفاده قرار گیرد.
اندازه و ارتفاعى که گیاهان در سال‏هاى بعد پیدا مى‏کنند نقش مهمى در انتخاب آنها دارد. براى کنارِ سنگ‏هاى بزرگ گیاهانى چون رزمارى، لاوان و بومادران که سال به سال رشد مى‏کنند مناسبند؛ هر چند اینها هم باید کنترل شده و به موقع هرس شوند. انواع ژونى پروس‏یاسه و کوهى و سدرهاى رونده که سوزنى‏برگ‏هاى کوتاه و خزنده‏اند و شاخه‏هایشان را به صخره‏ها و سنگ‏ها تکیه مى‏دهند، گیاهان مناسبى براى کنار سنگ‏هاى بزرگ هستند. اما وقتى قرار باشد یک باغچه کوچک را طراحى کنیم طبعاً ناگزیریم سراغ گیاهان کوتاه‏تر برویم در این صورت ممکن است به جاى (تویا) که ارتفاعى معادل یک متر و نیم دارد، از (کاج اِلودى) استفاده کنیم که ارتفاع آن حداکثر هفتاد سانتى‏متر است.

نور

مقدار سایه یا آفتاب در طول روز نقش مهمى در انتخاب گیاهان دارد. در محل‏هاى آفتابگیر از انواع سدوم و نازهاى دایمى، آلیسوم زنبق، کوکب، لاله، نرگس، تاج‏الملوک و گازانیا استفاده کنید. اما اگر باغچه نور کافى ندارد، کاشتِ آجوکا، یولاف وحشى و هِدِراهلیکس، سیپروس و پاناس‏گراس موفقیت‏آمیز است.
سطح خاک به وسیله گیاهان پوششى مانند انواع سدوم آجوکا و گیاهانى از خانواده شبدر (مانند چمن دایکوندرا) به آسانى پوشیده مى‏شود. در صورت تمایل مى‏توانید از سنگریزه‏هاى رنگى استفاده کنید. این سنگریزه‏ها که معمولاً در رنگ‏هاى سفید، آبى، قرمز یا زرد هستند، زیبایى خاصى به باغچه مى‏بخشند.