اختلال خلقی دو قطبی در کودکان و نوجوانان

ترجمه: پرنده افشاری

بسیاری از کودکان و به­خصوص نوجوانان تغییرات خلق­وخو را به­عنوان بخشی از فرآیند رشد تجربه کرده­اند، اما وقتی این احساسات ادامه داشته باشد و با توانایی کودک در فعالیت­های او در زندگی روزمره تداخل یابد، علت آن را می­توان اختلال «خلقی دو قطبی» دانست. اختلال خلقی دو قطبی که به آن شیدایی- افسردگی نیز گفته می­شود حالتی را گویند که تغییرات فوق العاده­ای را در خلق­وخوی، میزان انرژی و رفتار کودک نشان دهد.

 علائم در سال­های اولیه­ی کودکی شروع می­شود اما معمولاً در نوجوانی یا دوران بلوغ، ظاهر می­گردد. تا چندی پیش این اختلال در نوجوانان تشخیص داده نمی­شد. اکنون پزشکان این اختلال را تشخیص می­دهند و درمان می­نمایند ولی هنوز در زمره­ی بیماری­هایی است که در مراحل اولیه­ی تشخیص هستند.

کودکانی که دچار اختلال خلقی دو قطبی هستند معمولاً به سرعتی از حالت «شیدایی» به «افسردگی» تغییر وضعیت می­دهند. این دگرگونی حالت، ممکن است در عین سرحال بودن، باعث تندخویی و تحریک­پذیری شود و یا در کودکان در یک لحظه هر دو حالت را ایجاد نماید. پدران و مادران این دسته از کودکان، آن­ها را «غیر قابل پیش­بینی» توصیف می­نمایند که یک باره از حالت پرخاش­گری و ستیزه­جویی فوق­العاده، به درون­گرایی تغییر می­یابند. کودکان مبتلا به اختلال خلقی دو قطبی، در معرض خطر اختلالات اضطرابی و اختلال بیش فعالی نقصان توجه، هستند. این هم­زمانی اختلالات، تشخیص را مشکل کرده  باعث عدم شناخت بیماری در کودکان می­گردد.

علایم و نشانه­ها کدامند؟

اختلال خلقی دو قطبی با حالت شیدایی یا افسردگی شروع می­شود. همه­ی بچه­های مبتلا به این عارضه، تمام نشانه­ها را ندارند. این دسته از کودکان احتمالاً دارای سابقه­ی خانوادگی یا خویشاوندی هستند. اگر کودک مورد نظر شما، بیش از دو هفته درگیر یکی از علائم زیر است حتماً با پزشک یا متخصص سلامت روان، مشاوره نمایید.

نشانه­های «شیدایی»

-         تغییرات جدی در خلقو خوی- از شادی غیر متعارف به زودرنجی، عصبانیت یا پرخاش­گری.

-         اعتماد به نفس فوق­العاده غیر واقعی.

-         ازدیاد بیش­ازحد میزان انرژی. کم خوابی بدون احساس خستگی.

-         درگیری فوق­العاده در چند برنامه و فعالیت. از یک شاخه به شاخه­ی دیگر پریدن و به آسانی آشفته و بی­قرار شدن.

-         زیاد صحبت کردن. تند صحبت کردن. به سرعت از موضوعی به موضوع دیگر پرداختن. و اجازه ندادن به کسی تا صحبتش را قطع کند.

-         رفتار مخاطره­آمیز مانند: مصرف مواد مخدر یا الکل، انجام کارهای نمایشی بی­باکانه.

نشانه­های «افسردگی»

-         غالباً غمگین بودن یا گریه کردن.

-         کناره­گیری از دوستان و فعالیت­ها.

-         کم شدن سطح انرژی و توان.

-         احساس بی­ارزشی یا تقصیر فوق­العاده کردن.

-         حساسیت فوق­العاده به عدم پذیرش یا شکست.

-         تغییرات اساسی در عادت­ها، نظیر: زیاد خوردن، زیاد خوابیدن و ... .

-         شکایت­های گاه و بی­گاه از ناراحتی­هایی نظیر سردرد، دل درد و ... .

-         افکار تکراری درباره­ی مرگ، خودکشی یا رفتار خودتخریبی.

تعداد زیادی از جوانانی که مبتلا به اختلال خلقی دو قطبی هستند، مشروبات الکلی و مواد مخدر را به عنوان راهی برای فرار از ناآرامی­ها و تشویش­ها، مصرف می­کنند و باید از نظر اختلال در سلامت روانی بررسی شوند.

پدران و مادران و سرپرستان چه باید بکنند؟

اختلال خلقی دو قطبی قابل درمان است. شناسایی سریع، تشخیص و درمان، به کودکان کمک می­کند تا نیروهای نهفته­ی خود را آشکار کنند. کودکانی که علائمی از اختلال خلقی دو قطبی بروز می­دهند، باید به­وسیله­ی یک متخصص سلامت روان که تخصص او در درمان بچه­ها باشد، مورد بررسی قرارگیرند. این بررسی می­تواند شامل مشاوره با روان­پزشک کودک، تست­های روان­شناسی و آزمایش­های پزشکی باشد تا شرایط نهفته­ی جسمی که ممکن است نشانه­های بیماری در  کودک را توجیه کند، تشخیص داده شود. طرح جامع درمان باید شامل روان­درمانی و در بیش­تر موارد دارودرمانی باشد. این طرح باید خانواده را نیز مد نظر قرار دهد.

منبع: نشریه Mentd Health