مشاوره

ازدواج پنهانی

پدرم اجازه­ی ازدواج با همسر د­ل­خواهم را نمی­دهد. آیا می­توانیم به صورت پنهانی ازدواج و فرار کنیم؟

از این کار بپرهیزید که بدون تردید، لطمه­های غیر قابل جبران و پشیمانی و حسرت همیشگی را در پی خواهد داشت.

شما به حمایت اقتصادی خانواده­ی خود نیاز دارید و با این ازدواج، خود را از حمایت آنان محروم می­کنید. توجه داشته باشید که فشار اقتصادی زوج جوان، عامل مهمی در روی­کرد به خلاف است و گروه­های بزه­کار اجتماعی به طور معمول در پی چنین زوج­هایی هستند.

اگر به هر دلیلی به حمایت اقتصادی خانواده نیاز ندارید، خودتان را از حمایت عاطفی و اجتماعی آنان محروم نسازید.

مطمئن باشید که اگر به چنین رفتار غیر عقلانی دست بزنید، پس از مدتی کوتاه که احساسات و عشق فروکش می­کند، احساس خلأ شدید خواهید کرد و رنج غربت و دوری از خانواده و دیار، شما را از پای در خواهد آورد و روی بازگشت هم نخواهید داشت.

اگر با سختی و بدبختی دوام بیاورید و پس از مدتی خداوند فرزند یا فرزندانی به شما بدهد، آنان به پدربزرگ و مادربزرگ، عمو، عمه، خاله و دایی نیاز دارند وخلأهای ناشی از کم­بود ارتباطات فامیلی به آنان لطمه خواهد زد.

ازدواج وکالتی

به دختری علاقه­مندم که در کشور دیگری زندگی می­کند و او را از نزدیک ندیده­ام. آیا می­توانم به صورت غیابی و وکالتی با او ازدواج کنم؟

ازدواج وکالتی اشکال شرعی ندارد. می­توانید به پدر یا برادر خود وکالت دهید که از طرف شما مدارک مربوط به ازدواج را امضا کند؛ اما با توجه به این­که ازدواج، مهم­ترین رخ­داد زندگی شما است، ارزش سفر را دارد و بایسته است که دختر را از نزدیک ببینید و فرآیند خواستگاری را انجام دهید.

ممکن است ویژگی­های او را از دیگران شنیده باشید؛ اما احساس از طریق دیدن، تفاوت چشم­گیری با شنیدن دارد؛ شنیدن کی بود مانند دیدن.

رسول گرامی اسلام(ص) به مغیره بن شعبه که با خانمی ازدواج کرده و پیش­تر او را ندیده بود فرمود:

اگر قبل از ازدواج، او را می­دیدی، احتمال توافق بیش­تر بود.[1]

اگر امکان مسافرت ندارید و حتماً مایلید با آن دختر ازدواج کنید، شتاب­زده عمل نکنید و پس از خواستگاری رسمی و زیر نظر خانواده­ها، با تماس­های تلفنی، از طریق پیامک و نامه­نگاری یا چت و دیدن عکس او، با وی بیش­تر آشنا شوید.

براساس فتاوای فقیهان شیعه، پسری که می­خواهد با دختری ازدواج کند، می­تواند تلفنی با او صحبت کند به این شرط که احتمال موافقت و رضایت دختر داده شود؛ قصد لذت و ترس از افتادن در حرام نباشد و مفسده­ای نداشته باشد.[2]

ارتباط از طریق پیامک، چت و نامه­نگاری هم اگر به صورت جدی و بدون اظهار عشق باشد و با رعایت ضوابط شرعی (با قصد لذت نباشد و به گناه آلوده نشوند)، اشکالی ندارد.[3]

درباره­ی نگاه کردن به عکس دختر نیز برای ازدواج فرموده­اند:

نگاه کردن مرد به عکس زنی که حجاب کامل را رعایت نکرده است، به قصد ازدواج و به قصد
آگاهی از زیبایی وی جایز است؛ اگر به قصد لذت نباشد.[4]

آسیب­های ازدواج

شتاب­زدگی در ازدواج

خواستگاری غریبه دارم که اصرار دارد بدون گذراندن فرآیند خواستگاری، عقد دائم شویم. این قدر عجله چه دلیلی ممکن است داشته باشد؟

ممکن است به جهت شاغل بودن در شهر دیگر و نداشتن فرصت کافی چنین تقاضایی دارد که از دید خود و خانواده­اش عجله در ازدواج، منطقی است یا احتمال دارد مشکلی (اعتیاد، جرم کیفری، سوءرفتارهای اجتماعی، بدنامی خانواده و ...) در کار باشدکه مایل است تا آَشکار نشده، عقد کند.

در هر صورت، با توجه به اهمیت ازدواج، شما به این خواسته تن ندهید. ازدواج آن قدر مهم است که جا دارد وقت و دقت بیش­تری به آن اختصاص داده شود.

شتاب­زدگی در ازدواج، پیامدهای بسیار منفی دارد و حسرت و پشیمانی بعد از عقد، سودی نمی­بخشد؛ پس تحت فشار پسر یا خانواده­ی او، در رو در بایستی قرار نگیرید و زیر بار ازدواج بدون تحقیق و مطالعه نروید.

از خانواده­ی پسر زمان بخواهید تا در فرصت مناسب، تحقیق و بررسی کنید و در صورت اطمینان از هم­تایی و نبودن مشکل، پاسخ مثبت دهید.

ازدواج فوری پس از جدایی

به تازگی از همسرم جدا شده­ام و دوباره قصد ازدواج دارم. آیا لازم است مدتی از جدایی بگذرد؟

افزون بر مدتی که برای «عده» سپری می­کنید، بهتر است زمانی را نیز بگذرانید تا هیجانات جدایی (فشارهای روحی ناشی از سختی­های طلاق و فشارهای روحی ناشی از قطع رابطه­ی عاطفی) فروکش کند و پرونده­ی زندگی مشترک شما به طور کامل بسته شود. در مواردی محبت باقی­مانده از زندگی قبلی و  احتمال بازگشت دو طرف، مشکلاتی را در زندگی بعدی پدید می­آورد. گذشته از این، توصیه به گذشت زمان، احتمال ازدواج خود تحمیلی (روکم کنی) را نیز کاهش می­دهد.

آرمان­گرایی در ازدواج

من در انتخاب همسر بسیار سخت­گیرم. می­خواهم بدانم در مسئله­ی ازدواج تا چه حد باید سخت گرفت؟

دقت در ازدواج و انتخاب همسر، بسیار خوب و مطلوب است.

امام صادق(ع) فرمود:

[در ازدواجت کمال دقت را به خرج ده و] ببین که وجودت را کجا می­نهی و چه کسی را شریک مال و آگاه به اسرار و امانتت قرار می­دهی.[5]

ازدواج، مهم­ترین اتفاق زندگی انسان است و به این دلیل اهمیت دارد که ثمره­ی آن، وجود انسان خواهد بود.

مرحوم علامه جعفری می­گوید:

برتراند راسل به من نوشت که چرا اسلام این همه به ازدواج اهمیت می­دهد و این قدر در این زمینه احکام دارد. در پاسخ او نوشتم: مسئله، انسان است و می­خواهد از ازدواج، انسان پدید آید؛[6]

پس در ازدواج باید دقت کنید. ازدواج مانند کنکور نیست که اگر یک بار موفق نشدید، سال­های بعد هم بتوانید آن را تکرار کنید؛ اما باید مراقب باشید که دقت، به وسواس و آرمان­گرایی تبدیل نشود.

کمال­گرایی و رویا­پردازی در ازدواج مطلوب نیست. برای انتخاب همسر، دنبال کسی که عالی و خوب مطلق باشد نگردید؛ زیرا جز خدا و معصومان(ع) شخص دیگری خوب مطلق نیست؛ بلکه خوبی در دیگران نسبی است.

مهم این است که شخص مورد نظر شما 70 درصد ویژگی مثبت داشته باشد و ممکن است 30 درصد نقطه­ی منفی هم داشته باشد؛ زیرا گل بی­خار وجود ندارد.

کسانی که با این فکر انتخاب می­کنند که همسر آینده­شان هیچ مشکلی نداشته باشد، با ورود به زندگی و دیدن مشکلات او دچار شوک می­شوند و طبیعی است که خود را انسانی بازنده و ضرر دیده می­بینند و از زندگی لذت نخواهند برد.

در انتخاب همسر، افزون بر مقابله با آرمان­گرایی، به جای­گاه خود نیز توجه داشته باشید.

امام علی(ع) فرمود:

«لابد للعاقل من ان ینظر فی شأنه؛[7]

انسان عاقل چاره­ای ندارد که جای­گاه خود را ببیند.»

برای ازدواج باید کسی را برگزینید که هم شأن­تان باشد و از جهت اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی، ظاهری و ... برتری چشم­گیری بر شما نداشته باشد؛ زیرا احتمال فراوانی دارد که پاسخ منفی بشنوید و احساس سرخوردگی کنید.

قسمت و شانس در ازدواج

شما تا چه اندازه به «قسمت» و «شانس» در ازدواج معتقدید؟

«قسمت» به معنای عدم نقش و اراده­ی انسان در رخ­دادهای زندگی از جمله ازدواج، درست نیست؛ زیرا انسان، آزاد و دارای اختیار آفریده شده است؛ البته این آزادی مطلق نیست؛ بلکه مستند به اراده و مشیت خداوند است.

برای تحقق یک رخ­داد (ازدواج)، عوامل گوناگونی از جمله اراده­ی انسان دخالت دارد که البته در طول اراده­ی خداوند است؛ مثل این­که اگر بخواهد لامپ منزل شما روشن شود، باید نیروگاه برق باشد؛ نیروی برق را تولید کند؛ از نیروگاه تا منزل شما سیم­کشی شده باشد؛ در سیم­ها نیروی الکتریسیته جریان داشته باشد و شما نیز کلید برق را فشار دهید.

اگر هر یک از این عوامل وجود نداشته باشد، لامپ روشن نمی­شود؛

بنابراین، شما برای ازدواج­تان باید اراده و اقدام کنید و فرآیند خواستگاری را بگذرانید؛ اما در نهایت ممکن است خداوند به سبب مصالحی که ما نمی­دانیم، اراده­ی خود را بر اراده­ی شما حاکم کند و با وجود شرایط مناسب ظاهری، ازدواج به سامان نرسد.

امام علی(ع) فرمود:

«عرفت الله سبحانه بفسخ العزائم؛[8]

خدای منزه را به تغییر اراده­های آهنین شناختم.»

اگر شما برای ازدواج­تان اقدام کردید و به سرانجام نرسید و خود در عدم تحقق آن دخالتی نداشتید، مطمئن باشد که به مصلحت شما نبوده و دیگر جایی برای رنجش و ناراحتی نیست و این را می­توان قسمت الهی دانست؛ پس قسمت به این معنا درست، و به معنای پیش گفته (عدم اراده­ی انسان) نادرست است.

اعتقاد به «شانس» و ستاره­­ی بخت نیز یکی از آسیب­های ازدواج و شبیه همان اعتقاد به قسمت به معنای نادرست آن است که شخص را از حرکت باز می­دارد. یا عاملی برای بی­دقتی و سهل­انگاری در ازدواج می­شود.

تمسک به این خرافات، یا به دلیل تنبلی و سستی برای اقدام است یا - از دیدگاه روان شناسی – بازیابی ضعف اعتماد به نفس (خود باوری).