هیچ وقت برای شروع تغذیه­ی صحیح و سالم زود نیست.

هر چه زودتر، بهتر. برای آن که والدین بتوانند انتخاب­های صحیح غذایی برای فرزندان­شان داشته باشند، باید خود مطلع باشند که چگونه عادات غذایی درست می­تواند اثرات طولانی­مدت داشته باشد.

زمان غذا خوردن برای بیشتر خانواده­ها فرصتی است تا دور یک­دیگر جمع شده، ضمن خوردن یک غذای مناسب، از وجود یک­دیگر لذت ببرند.

به هر حال باید توجه داشت که در خوردن زیاده­روی نشود، به­خصوص در مورد کودکان که اگر نسبت به آن­ها مراقبت نشود شدیدا آسیب می­بینند. بسیاری از پدر و مادرها دوست دارند کودکان­شان چاق و تپل باشند تا دوست­داشتنی­تر به نظر برسند. تصور آن­ها این است که در فرایند رشد، وزن آن­ها کم می­شود. اما واقعیت این است که هیچ کس به راحتی وزن کم نمی­کند و کودکان چاق، نوجوانان و بزرگ­سالان فربه­ای خواهند شد؛ با تمام مشکلاتی که چاقی برای آن­ها به ارمغان می­آورد.

صرف­نظر از ورزش کافی، تغذیه نقشی اساسی در بالا بردن سطح بهداشت و سلامتی کودکان به­خصوص دانش­آموزان دبستانی (یعنی سنین 12 – 7 سال) دارد؛ و چه کسی بهتر از پدر و مادر می­تواند مسئولیت تغذیه­ی آن­ها را به عهده گرفته، الگوی مناسبی برای افراد خانواده باشد.

انتخاب غذای کودکان در ابتدا با وادار کردن آن­ها به چشیدن انجام می­شود و تقریبا غیر ممکن است از بچه­ها انتظار داشت که بتوانند عاقلانه در مورد سلامت «غذایی که با آن شکم خود را سیر می­کنند» تصمیم بگیرند.

تحقیقی در مالزی نشان می­دهد متاسفانه با توجه به وضع دانش­آموزان، این پیام به­خوبی به پدران و مادران منتقل نشده و بسیاری از آن­ها متوجه اهمیت تغذیه­ی خوب برای کودکان­شان نیستند.

به این دلیل است که شماره­ی اخیر مجله­ی ماهانه­ی «تغذیه» چاپ مالزی، عنوان اصلی خود را به موضوع «بچه­های سالم، ملت سالم­تر» اختصاص داده است و کودکان دبستانی را که دچار سوء تغذیه هستند دست­مایه­ی نوشتن مقاله نموده است. آمار به تعداد قابل ملاحظه­ای از کودکان اشاره می­کند که دچار سوء تغذیه هستند و کوششی مداوم ضروری است تا به رشد بهینه­ی آن­ها کمک کند. مطالعات نشان می­دهد که در بین نوجوانان زیر 18 سال، کودکان 12 – 7 ساله از اضافه­وزن بیشتری برخوردارند.

سوء تغذیه چه در اثر زیاد خوردن باشد چه کم خوردن، در این گروه سنی بیش­تر رایج است و علت آن عادات خوردن غذاهای نامناسب است که روز به روز نیز در حال تزاید است.

مطالعه­ای که توسط دانشگاه «کبانگ سان» در مالزی در سال 2008 میلادی بر روی 9375 دانش­آموز دبستانی انجام شده نشان می­دهد که از هر 100 دانش­آموز 25 نفر آن­ها اضافه وزن دارند یا چاق هستند. به این دلیل دولت مالزی برنامه­ی سه ساله­ای تدوین کرده است که در آن بر مسئله­ی تغذیه­ی کودکان دبستانی تاکید دارد.

هدف طولانی­مدت این برنامه آگاهی­دادن بیشتر به پدران و به­خصوص مادران در مورد تغذیه­ی سالم و خوب و فعالیت­های ورزشی است. آگاهی والدین در مورد نیازهای تغذیه­ای کودکان در این سن اهمیت داشته و علم تغذیه­ی خوب، عادات غذاهای خوب و سالم خوردن و علاقه­ به فعالیت­های ورزشی باید ملکه­ی ذهن آن­ها شود.

به این طریق آن­ها مطمئن می­شوند که رشد، پیش­رفت و استعدادهای نهفته­ی کودکان آشکار شده، پایه­ای قوی برای زندگی سالم آینده­ی آن­ها فراهم می­گردد.

یکی از استادان تغذیه در مالزی معتقد است برای پدران و مادران اهمیت دارد که مسئولیت عادات خوردن بچه­ها را به ­عهده گیرند و مانع از سوء تغذیه­ی آن­ها و اثرات نامطلوب آن بر روی رشد کودکان گردند.

نشریه­ی ماهانه­ی «تغذیه»، هدف­هایی را مشخص کرده تا به والدین و معلمان اساس تغذیه­ی سالم و خوب را بیاموزند و آن­ها بتوانند آن را به بچه­ها منتقل کنند. پدران و مادران و معلمان مسئولیت دارند تا پایه­های زندگی سالم را برای بچه­ها بنیاد نهند.

گفتنی است که بزرگ­سالان خود باید نقش راهنما را برای بچه­ها داشته باشند.

«از بین بردن عادات بد، مشکل است. نباید اجازه دهیم تا عادات بد غذایی شکل گیرد.»

با نهادینه کردن عادات خوب غذایی در کودکان از همان ابتدا آن­ها مواد غذایی مورد نیاز خود را برای رشد به ­دست می­آورند. از آن جا که فرصت کمی برای نهادینه کردن عادات غذایی در میان بچه­ها وجود دارد بنابراین باید زودتر دست به کار شد.

«هر چه زودتر به این کار بپردازید شانس آمادگی بچه­ها برای انتخاب مواد غذایی بهتر در مدرسه و در طول زندگی بیشتر می­شود.»

متأسفانه ما در مورد خوب و سالم غذا خوردن زیاد صحبت می­کنیم ولی عملا بر خلاف آن رفتار می­نماییم و به این ترتیب، به تدریج که بچه­ها بزرگتر می­شوند، روش مورد نظر خود را پیش می­گیرند و تحت تاثیر قرار دادن آن­ها مشکل­تر می­شود.

به این نکته توجه داشته باشید که پدران و مادران باید رفیق و همراه کودکان و الگوی آن­ها در تغذیه باشند ولی متاسفانه بسیاری از آن­ها غذا پختن و تغذیه­ی بچه­ها را به مستخدم یا پرستار واگذار می­کنند.

وظیفه­ی پدر و مادر است که نقش اساسی در پرورش خانواده­ی سالم داشته باشند و فرزندان خود را با مسائل واقعی در مورد تغذیه آشنا نمایند. توجه داشته باشید که حتی اگر کودک نوپای خود را در مسیر صحیح تغذیه قرار دهید، زود نیست.

چند توصیه به مادران:

• بچه­ها را با سبزی­ها و میوه­ها آشتی دهید.
• از ابتدای کودکی رنگ­ها را در میوه­ها و سبزی­ها به آن­ها آموزش دهید.
• رنگ­های زرد و نارنجی و سبز و قرمز در میوه­ها و سبزی­ها می­تواند اشتیاق خوردن را در آن­ها زیاد کند.
• به جای یک میان­وعده از بیسکوئیت و پفک و سایر خوراکی­های نامناسب، سبزی­ها و میوه­هایی نظیر هویج، گل­کلم، سیب، نارنگی و سایر میوه­های فصل را در کیف آن­ها قرار دهید.
• از ابتدای کودکی فرزندان خود را با طعم واقعی مواد غذایی آشنا کنید.
• نگذارید طعم­دهنده­ها افزودنی­ها و سس­ها، ذائقه­ی کودک شما را تحت تاثیر قرار دهد.
• سعی کنید غذاهای آماده (فست فود) را از برنامه­ی غذایی کودک حذف کنید یا به حداقل برسانید.

به­طور خلاصه «تپل بودن در کودکی عامل چاقی در بزرگ­سالی است»

منبع: مجله­ی Health

May / gune 2010