مشاوره

مانع­تراشی دیگران

برخی بزرگان فامیل و یا برادران و خواهرانم، به خواستگاران ایراد می­گیرند و مانع ازدواجم می­شوند. آیا مانع­تراشی در ازدواج دیگران کار درستی است؟

مدیریت ازدواج باید در اختیار شما و پدر و مادرتان باشد.

دیگران حق  دارند نظر بدهند اما اجازه ندارند نظر خود را بر شما تحمیل کنند. متأسفانه گاهی بزرگانی از فامیل به سبب جایگاه ویژه و نفوذ کلامی که دارند، بدون دلیل موجه، برای ازدواج جوانان مانع­هایی ایجاد می­کنند که درست نیست. در متون دینی ما، روایات ارزشمندی وجود دارد که بر واسطه­ی خیر شدن تأکید دارند. امام علی(ع) می­فرماید:

اَفضَلُ الشَّفاعاتِ اَن تَشفَعَ بینَ اثنَین فی نِکاح حتی یَجمَعَ اللهُ بَینهما؛ 1 بهترین واسطه­گری این است که بین دو نفر برای ازدواج واسطه شوی تا خداوند آن دو را به هم رساند.

بر اساس سخنی از امام موسی بن جعفر(ع) واسطه­ی ازدواج در سایه­ی عرش خدا قرار می­گیرد.2

رسول گرامی اسلام(ص) فرمود:

کسی که مقدمات ازدواج دو نفر را فراهم آورد، خداوند حوریه­های بهشتی را به ازدواج او درخواهد آورد و در برابر هر قدم و هر سخن او، ثواب یک سال عبادت را می­نویسد.3

همان گونه که واسطه­ی خیر شدن ثواب دارد، طبیعی است که مانع خیر شدن نیز ناشایست خواهد بود. کسانی که مانع ازدواج درست جوانان می­شوند، به طور قطع، در گناه انحرافات اخلاقی، گناه شکست­های روحی و گناه از بین رفتن فرصت­ها برای آنان سهیم خواهند بود.

اعتیاد به مواد مخدر

آیا می­توانم با فردی معتاد که قول داده است پس از ازدواج ترک کند، ازدواج کنم؟

با توجه به کم بودن احتمال ترک در معتادان، خطرپذیری نکنید. برخی خانم­ها به دلیل غلبه­ی عشق و تصمیم غیرعقلانی و برخی از روی دل­سوزی و به قصد کمک، خطر را می­پذیرند و با معتادی که ترک نکرده - به امید اصلاح و ترک - ازدواج می­کنند که تصمیم درستی نیست.

این نهی بدان جهت است که افزون بر لطمه­های مادی و اقتصادی، اغلب معتادان، اختلال در شخصیت (عدم پای­بندی به مقررات اجتماعی، عدم حس مسئولیت، دروغ­گویی، افسردگی کاهش میل جنسی و...) دارند که به طور قطع، مشکلاتی جدی را در زندگی زناشویی ایجاد خواهد کرد. بنابراین به او فرصت دهید تا ترک کند و پس از ترک در صورتی که با استفاده از راه­های علمی تشخیص ترک، مطمئن شدید که پاک شده است ازدواج اشکالی ندارد. توجه داشته باشید که ادعای ترک زیر شش ماه اعتباری ندارد زیرا حدود دو سوم معتادان ترک کرده، پس از شش ماه دوباره به اعتیاد روی می­آورند. در صورتی می­توان اطمینان یافت که دست کم یک سال از ترک گذشته باشد. (که آن هم زمان ترک موقت است و پس از این زمان، وارد ترک دائم می­شود؛ زیرا برای بازسازی اِندورفین (Endorphin) موجود در مغز، همین مقدار زمان لازم است.)

طبیعی است که هر قدر از یک سال بگذرد، ضریب اطمینان بیشتر خواهد شد.

بیماری­های حاد جسمانی و روحی

آیا مشکلات حاد جسمی و اختلالات روحی – روانی می­تواند مانع ازدواج باشد؟

مشکلات حاد جسمی از قبیل: سردردهای میگرنی، صرع، نازایی و...، مشکلات جنسی و اختلالات روحی – روانی از جمله: افسردگی حاد، پرخاش­گری عصبی و غیر عادی، بددلی و سوءظن، وسواس عملی و فکری، عدم تعادل روحی – روانی و ... که در زندگی زناشویی به­طور جدی تأثیر می­گذارند، پیش از ازدواج باید درمان شوند و اگر قابل درمان نیستند یا خود شخص به هر دلیلی رغبتی به درمان ندارد، حتما باید صادقانه به طرف مقابل بگوید تا شخص بتواند با اطلاع از پیامدهای آن در زندگی مشترک (از طریق گفت­و­گو با متخصصان) آگاهانه تصمیم بگیرد.

افرادی هستند که مشکلات مشابهی دارند یا دارای شرایط ویژه و کم­بودهایی هستند که این گونه ازدواج­ها را می­پذیرند.

اختلال جنسی

هیچ گونه میلی به جنس مخالف ندارم. آیا این مسأله می­تواند مشکلی در زندگی زناشویی ایجاد کند؟

حالت شما، یکی از دو طبقه اختلال­های میل جنسی است که به آن «اختلال میل جنسی کم­کار» (کم­بود یا فقدان تصورات جنسی و کم­بود یا فقدان میل به فعالیت­های جنسی) گفته می­شود.

اختلال­های جنسی، چه از نوع اختلال­های میل جنسی که طبقه­ی دیگر آن، اختلال انزجار جنسی (پرهیز و تنفر از رابطه­ی جنسی با شریک جنسی)4 است و چه از انواع اختلال­های مربوط به پارافیلیا5 (خیال­پردازی­های جنسی و میل جنسی همراه با اصرار و اَعمال تکراری که برای شخص ناراحتی ایجاد می­کند) از جمله کودک­خواهی، چشم­چرانی، خودآزاری جنسی، دیگر آزاری جنسی و ... و چه اختلال هم­جنس­خواهی و اختلال هویت جنسی6، بهتر است پیش از ازدواج درمان شود، به­ویژه اختلالاتی که بر ارتباطات زناشویی تأثیر جدی و مستقیم می­گذارد.

توجه داشته باشید که این گونه اختلال­ها درمان دارد. درمان آن­ها با منشأ جسمی و فیزیولوژیک، به­وسیله­ی اورولوژیست (Orologist) و با منشأروحی – روانی، به­وسیله­ی سکس تراپیست7 (Sex Therapist) یا روان­پزشک و با منشأ هورمونی، به­وسیله­ی متخصص غدد انجام می­شود.8

شراب­خواری

خواستگاری دارم که شراب­خوار است. آیا شراب­خواری می­تواند دلیلی بر پاسخ منفی به او باشد؟

شراب، جسم فرد را نابود می­کند. کبد که برای دفع سم در بدن انسان قرار داده شده، توانایی دفع مقداری سم را دارد و نمی­تواند شراب را - که به­طور کامل سم است - دفع کند؛ در نتیجه دچار اختلال می­شود.

شراب بر سلول­های مغزی شخص اثر منفی می­گذارد و در درازمدت او را دچار اختلالات حاد روانی و اراده­ی فرد را تضعیف خواهد کرد و این همه به­طور غیرمستقیم بر زندگی زناشویی اثر خواهد گذاشت.

اثر مستقیم شراب بر زندگی مشترک زن و مرد، اختلالی است که احتمال دارد در نطفه ایجاد کند. بر اساس پژوهش­ها، نطفه­هایی که شب اول «ژانویه» و «ایام کریسمس» مسیحی بسته می­شوند، مشکلات جسمی و روحی بیشتری دارند زیرا در این ایام، مصرف شراب افزون­تر و عمومی­تر می­شود.

اثر دیگر شراب بر زندگی زناشویی، رفتارهای ناشایست از جمله ضرب و جرح همسر و فرزندان است که به علت ضایع شدن عقل شراب­خوار انجام می­شود پس شراب­خواری می­تواند مانع ازدواج باشد زیرا از گناهانی است که صرفا جنبه­ی شخصی ندارد و باعث اختلال در زندگی زناشویی خواهد شد.

دلیل مقابله­ی جدی اسلام با ارتکاب این گناه، همین مسأله است.

قرآن کریم، مسلمانان را از مصرف شراب بازداشته و آن را رفتاری پلید از شیطان دانسته است. (مائده، آیه­ی 91)

در روایات دینی ما، افزون بر مخالفت با مصرف شراب، تأکید شده که به شراب­خوار دختر ندهید:

کسی که دخترش را به شراب­خوار بدهد، گویا او را به فحشا واداشته است.9

بر اساس سخنی از امام صادق(ع) شراب­خوار برای ازدواج اهلیت ندارد؛ چون سفیه (تهی مغز) است و خداوند فرموده:

و لا تؤتوا السُّفهاءَ اموالَکم10

دارایی­تان را به سفیهان ندهید.

مصرف مشروبات الکلی آن­قدر ناشایست است که امیرمؤمنان علی(ع) فرمود:

اگر در چاهی قطره­ای شراب بیفتد؛ آن چاه را با خاک پر کنند بر روی آن مناره­ای بسازند، و بر سر مناره، مأذنه­ای (محل اذان) قرار دهند، من در آن مأذنه اذان نمی­گویم.11

در فقه شیعه آمده است که ازدواج با شراب­خوار کراهت شدید دارد.12

همه­ی این سخنان بدین جهت است که شراب­خوار به دلیل ضایع شدن عقل، پرده­های حیا را می­درد و بی­پروایی می­کند.

مصرف سیگار

خواستگاری دارم که سیگار می­کشد. مصرف سیگار تا چه حد می­تواند در زندگی زناشویی تأثیرگذار باشد؟

سیگار، سرنخ بسیاری از اعتیادهای دیگر (اعتیاد به مواد مخدر) است و برخی آن را مادر اعتیادها می­دانند. غربی­ها از آن به «gate way» یعنی دروازه­ی اعتیاد تعبیر می­کنند.

سیگار افزون بر آثار زیان­بار بر خود شخص، بر همسر و فرزندان نیز اثر منفی می­گذارد. رنگ زرد دندان­ها و بوی نامطبوع دهان، کاهش میزان بینایی و شنواییِ اعضای خانواده، تأثیر بر مادر باردار و زمینه­ی تولد کودک کم­وزن و نارس، قسمتی از زیان­های سیگار است.

اگر می­خواهید به خواستگارتان پاسخ مثبت دهید، به این­ آثار منفی و به روحیه­ی خود توجه کنید. اگر از کسانی هستید که تحمل دود سیگار برای­شان بسیار رنج­آور و غیرقابل­تحمل است، در زندگی زناشویی دچار اختلافات و تنش­های بسیاری خواهید شد.

تجربه­ی ازدواج پیشین

من پیشتر ازدواج کرده و جدا شده­ام. چرا وقتی خواستگارانم این مطلب را می­فهمند، از ازدواج با من منصرف می­شوند؟

طبیعی است که موقعیت شما با زمانی که دختری مجرد و باکره بوده­اید، تفاوت کرده و فرصت ازدواج برای­تان چونان گذشته نخواهد بود اما بدین معنا نیست که دیگر حق ازدواج نداشته باشید.

نکته­ی مهم این است که باید با کفو (همتای) خود ازدواج کنید. آقایانی هم هستند که مانند شما تجربه­ی ازدواج پیشین را داشته­اند و همتای شما هستند.

ازدواج شما با همتای خود، جلو سرزنش­ها و سرکوفت­های احتمالی بعدی را از طرف همسر و خانواده­ی او در زندگی زناشویی می­گیرد.

حتی توصیه می­شود کسانی که به دلیل جدایی یا فوت همسر، مجرد و دارای فرزند هستند نیز با همتای خود ازدواج کنند تا نوعی تعادل برقرار شود و در زندگی زناشویی برای آسایش فرزند خود، به فرزند همسرشان نیز توجه کنند.

برخی از کسانی که در زندگی زناشویی شکست خورده­اند یا از سن متعارف ازدواج­شان گذشته است (به­ویژه خانم­ها) همچنان بر ملاک­های پیشین خود برای ازدواج تأکید می­کنند که درست نیست. بهتر است اندکی از شرایط کمال خود (تفاوت سنی، تفاوت تحصیلی، تفاوت در زیبایی، هم­تایی اقتصادی و...) بکاهند اما نباید از شرایط اصلی ازدواج (اعتقاد مشترک، اعتیاد، شراب­خواری، اختلالات روحی – روانی، عدم تعادل روانی و...) دست بردارند.

کسانی که با هم­تای خود (به ویژه از جهات اعتقادی و فرهنگی) ازدواج نمی­کنند، دچار مشکلات فراوانی در زندگی زناشویی می­شوند که به­طور قطع از مجرد ماندن بدتر است. یادمان باشد که ازدواج نکردن به مراتب بهتر از ازدواج غلط است.

 پی نوشت­ها

1.  کلینی، کافی، ج5، ص331.

2.  علامه مجلسی، بحار الانوار، ج100، ص221.

3.  همان.

4.  اختلال میل جنسی، یکی از طبقات اختلال­های کنش جنسی است که عبارتند از: اختلال­های تحریک جنسی، اختلال­های اوج لذت جنسی، اختلال­های درد جنسی و...

5.  Paraphilia

6.  Transexality

7.  سکس تراپیست، روان­شناسی است که دوره­ی درمان­های جنسی را دیده.

8.  برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، ر.ک: محمدباقر کج­باف، روان­شناسی رفتار جنسی، نشر روان.

9.  علامه مجلسی، بحار الانوار، ج100، ص372.

1. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج19، ص379.
2. حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج4، ص75.
3. نرم­افزار پرسمان2 (www.porseman.org) استفتا از مراجع.