*استرس همزاد امتحان است و وقتی بهشدت افزایش مییابد، اختلالاتی در ترشح بعضی هورمونها از جمله آدرنالین و کورتیزول ایجاد میشود. افراد در قبال آن دو نوع واکنش تهاجمی یا افسردگی نشان میدهند.
در حالت تهاجمی افراد برای آرام کردن خود، به خوردن زیاد غذا روی میآورند. در این وضعیت، تغذیهی روزهای قبل، پاسخگوی بدن نیست.
در حالت عکس این وضعیت، فرد به روند تغذیهی خود توجهی نمیکند و دچار سوء تغذیه میشود. بنابراین استرس، عامل مهم بینظمی در رفتارهای غذایی است.
*یکی از مسائل جالب توجه در دوران امتحان، عشق شیرینی است که در وجود دانشآموزان و دانشجویان گل میکند. در این دوران سلولهای مغز بیش از هر زمان دیگر درگیر هستند و خوراک آنها هم گلوکز است. گلوکز نیز در اثر متابولیسم کربوهیدراتها حاصل میشود، بنابراین تمایل زیاد به خوردن شیرینی یک رفتار عجیب و غریب نیست.
البته افراط در این کار میتواند بهسرعت موجب چاق شدن و پوسیدگی دندانها گردد. نکتهی قابل توجه این است که باید دقت شود قبل از وعدههای اصلی غذایی شیرینی مصرف نشود، چون این مواد ارزش تغذیهای زیادی ندارند و وقتی جایگزین وعدههای اصلی شوند، نیازهای تغذیهای را تأمین نمیکنند.
*همانند همیشه باید سعی شود که تناول سه وعدهی غذایی اصلی در دستور روزانهی کار قرار گیرد؛ یعنی صبحانه، ناهار و شام در ساعات معین و مناسب تناول شوند؛ بهخصوص صبحانه که در کنترل استرس نقش اساسی دارد. باید دقت شود پس از هر وعدهی غذایی، بلافاصله مطالعه شروع نشود، چرا که پس از هر وعدهی غذا جریان خون دستگاه گوارش افزایش یافته، از کارایی اعمال هوشمند کاسته میشود.
*مواد کافئیندار مانند قهوه و چای و حتی برخی کاکائوها ممکن است در کوتاهمدت سبب بیداری و تمرکز هواس شوند اما پس از آن باعث بر هم خوردن تمرکز و حتی کاهش یادگیری و در نتیجه افزایش استرس و اضطراب در فرد میشود.
باالعکس مصرف آب و لبنیات، تسکینبخش هستند و میتوانند در کاهش استرس مؤثر باشند.
*اگر در روز دقایقی به ورزش و نرمش اختصاص داده شود میتوان از فواید سلامتبخش ورزش بهرهمند شد.
*گاهی اوقات احساس میشود که مغز هنگ کرده و نمیتواند مطالب را خوب بهخاطر بسپارد؛ بعضی از عذاها برای عملکرد ذهنی بسیار مفید هستند که از آن جمله میتوان به ماهی، سبزیجات تازه و خام، تخممرغ و توتفرنگی اشاره کرد.
نکات قابل توجه:
1- در ایام امتحانات باید بیشتر مواظب سلامتی بود تا در معرض سرماخوردگی، مسمومیتهای غذایی و اختلالات هضم قرار نگرفت.
2- در طول روز باید آب کافی نوشید.
3- مصرف سبزیها و میوههای تازه توصیه میشود.
4- در صبحانه سعی شود که پنیر همراه با گردو میل شود.
5- تغذیهی متعادل و متنوع شامل غلات، سبزیجات، لبنیات، گوشت و میوهها باعث کاهش استرس امتحان میشود.
6- خوردن جگر، گوشت و ماهی، کمک زیادی به کاهش اضطراب میکند زیرا کمخونی نیز یکی از دلایل کاهش یادگیری و تمرکز است.
منابع:
1- انصار، شراره، «غذادرمانی» انتشارات زرینمهر، 1389.
2- امیدوار، نسرین و همکاران، «تغذیه و بهداشت مواد غذایی» شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران، 1384.
)