مناسب‌ترین زمان برای آزمایش ازدواج چه وقتی است؟
برخی مایلند پیش از خواستگاری رسمی برای آزمایش بروند و در صورت جواب منفی آزمایش، به‌طور رسمی خواستگاری کنند. برای این کار گذشته از این‌که نامه‌ای از دفتر ثبت ازدواج لازم است، خانواده‌ی دختر نیز به آن راضی نمی‌شوند و منطقی هم نیست.
برخی انجام آزمایش را در مراحل پایانی فرایند خواستگاری قرار می‌دهند که این کار هم درست نیست؛ زیرا ممکن است نتیجه‌ی آزمایش مثبت باشد و گذشته از وقت و هزینه‌ای که هر دو خانواده در فرایند خواستگاری صرف کرده‌اند (هدایای خانواده‌ی پسر و پذیرایی خانواده‌ی دختر)، علاقه‌ای هم بین دختر و پسر ایجاد شده باشد که نتوانند از هم بگذرند و در ازدواج-های فامیلی به‌رغم نهی مشاوران ژنتیک به ازدواج تن دهند که خطرناک است و در صورت منتفی شدن ازدواج، احساس شکست و افسردگی کنند. افزون بر این به‌طور معمول تا مراحل آخر خواستگاری که مدتی می‌گذرد، دیگران هم مطلع می-شوند و به هم خوردن ازدواج ممکن است آبروی دو خانواده به ویژه دختر را در معرض خطر قرار دهد؛ بنابراین، بهترین و مناسب‌ترین زمان برای آزمایش پس از گفت‌وگوی جلسه‌ی اول، البته در صورت رسیدن به توافق کلی است.
اگر به هر دلیلی پس از جلسه‌ی اول به توافق کلی نرسیدند و خواستید فرایند خواستگاری را ادامه دهید، آزمایش را در نخستین فرصت انجام دهید تا مشکلات پیش‌گفته ایجاد نشود.
تحقیق در ازدواج
اهمیت تحقیق
تحقیق تا چه اندازه در ازدواج اهمیت دارد و چرا برخی از خانواده‌ها به آن کم توجهی می‌کنند؟
تحقیق از مهم‌ترین راه‌های شناخت در ازدواج است که هر دو خانواده‌ی دختر و پسر باید آن را جدی بگیرند؛ البته خانواده‌ی دختر، پس از پاسخ مثبت خانواده‌ی پسر، تحقیقات اصلی خود را آغاز می‌کنند.
برخی به عللی، وقت زیادی را برای این کار صرف نمی‌کنند و آن را مهم نمی‌انگارند.
1. به تأیید معرف بسنده می‌کنند. تأیید معرف (البته اگر فردی آگاه باشد و موقعیت دو طرف و همتایی آنان را در نظر گرفته باشد)، هرگز کافی نیست و حتماً باید درباره‌ی شخص مورد نظر تحقیق کرد.
2. به شناخت فامیلی اکتفا می‌کنند. فامیل بودن دلیل موجهی بر بی‌توجهی به تحقیق نمی-شود؛ زیرا اولاً ارتباطات فامیلی در زمان حاضر کمتر شده و ثانیاً شما از محل کار یا تحصیل فامیل‌تان چندان اطلاعی ندارید.
3. به سبب دوری راه و مشکلات آن، درباره‌ی خواستگار غریبه تحقیق نمی‌کنند.
4. معتقدند: با توجه به ساختار فعلی جامعه و خانواده‌های بسته که برخلاف گذشته با هم ارتباط اجتماعی ندارند، تحقیق امکان ندارد.
اولاً این وضعیت بیشتر در کلان شهرها آن هم در برخی مناطق آن‌ها وجود دارد و در همه‌ی کشور نیست و ثانیاً ابزار تحقیق فقط همسایه‌ها نیستند که با هم ارتباط چندان و در نتیجه شناخت ندارند؛ بلکه می‌توانیم از افراد گوناگون تحقیق کنیم.
5. بر این باورند که پاسخ‌ها در تحقیقات، واقع‌نمایی ندارد و مردم به علت علاقه‌ی درونی که به سبب کاهش ازدواج به آن دارند، اطلاعات غیردقیقی را صرفاً به امید وصلت می‌دهند یا حب و بغض‌هایی در پاسخ‌ها دخالت دارد. این هم عمومیت ندارد و اگر تحقیقات ما از مجاری گوناگون انجام شود می‌توانیم به نتیجه‌هایی اطمینان‌بخش برسیم.
زمان تحقیق
پدر من تا تحقیقات کاملی را درباره‌ی خواستگار انجام ندهد، اجازه‌ی خواستگاری به وی نمی‌دهد. آیا این گونه تحقیقات درست است؟
در ازدواج، دو نوع تحقیق وجود دارد. ا. تحقیق اولیه؛ 2. تحقیق اصلی.
تحقیق اولیه مختصر است و قبل از اجازه گرفتن برای خواستگاری از سوی خانواده‌ی پسر، و پیش از اجازه دادن به خواستگار، به وسیله‌ی خانواده‌ی دختر انجام می‌شود.
در تحقیق اولیه، بیشتر مسئله‌ی همتایی خانوادگی از جهت دینی و فرهنگی مدنظر است و سؤالات اولیه در باره‌ی سن، تحصیلات، خدمت نظام وظیفه (در آقایان) و شهر محل زندگی، در همان تماس تلفنی برای قرار خواستگاری پرسیده می‌شود.
تحقیق اصلی پس از خواستگاری و جلسات گفت‌وگوی پسر و دختر انجام می‌شود؛ زیرا این تحقیق برای رفع ابهامات است و ابهامات به‌طور معمول پس از گفت‌وگو و آشنایی بیشتر ایجاد می‌شود؛ بنابراین، تحقیقات اولیه به‌طور کامل درست نیست؛ زیرا ا. احتمال زیادی وجود دارد که پسر پس از جلسه‌ی اول پاسخ منفی دهد؛ 2. احتمال بسیاری هست که دختر پس از دیدن پسر و گفت‌وگوی اولیه نپسندد؛ 3. وقت زیادی در تحقیقات اولیه از تحقیق‌کننده از بین می‌رود؛ 4. احتمال در خطر بودن آبروی دختر یا پسری که قبل از هر گونه اقدامی درباره‌اش تحقیقات مفصل می‌شود، وجود دارد.
افراد مناسب برای تحقیق
برای تحقیقات ازدواج بهتر است سراغ چه کسانی برویم؟
کسانی که می‌شود از آن‌ها درباره‌ی فرد مورد نظر تحقیق کرد، عبارتند از: 1. همکاران و همکاران والدین او (در صورت شاغل بودن)؛ 2. سرپرستان محل کار (رئیس، معاون و در صورت لزوم حراست)؛ 3. همکلاسی‌ها (در صورت اشتغال به تحصیل قبلاً یا فعلاً)؛ 4. سرپرستان و مسئولان مجتمع آموزشی؛ 5. دوستان؛ 6. آشنایان و دوستان خانوادگی؛1 7. خویشان و فامیل؛ 8. همسایگان؛2 9.افراد وابسته به خانواده از جمله عروس‌ها و دامادها؛3 10. در صورت تجربه‌ی ازدواج قبلی، با همسر پیشین او.4
اولویت را در تحقیقات به 6 گروه اول بدهید و بعد به ترتیب، سراغ خویشان، همسایگان و افراد وابسته به خانواده بروید تا در حد امکان، اصل مخفیانه بودن خواستگاری رعایت شود.
موضوعات قابل طرح در تحقیق
وقتی برای تحقیق ازدواج می‌رویم، در چه زمینه‌هایی سؤال کنیم؟
محورها و موضوعات قابل طرح در تحقیق، برای افراد متفاوت است و سؤالات بیشتر به حساسیت‌های شما و ابهامات پیش‌آمده در گفت‌وگوها باز می‌گردد؛ اما به‌طور کلی و برای همه، طرح موضوعات ذیل راه‌گشا است:
1. خانواده: با توجه به این که فرد، شاخه‌ای از شاخه‌های خانواده و محصول آن است و ویژگی-های اخلاقی و شخصیتی خود را از طریق وراثت و تربیت از آن می‌گیرد، اگر خانواده‌ی او خوب باشد، تا حد زیادی می‌توان به محصول آن هم اطمینان یافت؛ بنابراین درباره‌ی جایگاه اخلاق و اجتماعی خانواده‌اش سؤال کنید. این سؤال را می‌توانید از همه‌ی گروه‌های پیش‌گفته به‌ویژه عروس‌ها و دامادهای خانواده بپرسید. آن‌ها سال-ها با خانواده‌ی او زندگی کرده و رفتارهای آنان را دیده‌اند.
2. رفتار اجتماعی: درباره‌ی رفتار اجتماعی فرد سؤال کنید. کسی که رفتار اجتماعی مناسبی دارد، بدین معنا است که آبرو برایش مهم است و از این‌که رفتارهای ناشایستی در اجتماع داشته باشد، از مردم خجالت می‌کشد؛ بنابراین، هرگز در خیابان داد نمی‌زند و به همسرش بی-حرمتی نمی‌کند.
این گونه افراد به دلیل مهم بودن آبرو، کمتر به جدایی از همسر می‌اندیشند. این سؤال را همکاران یا همکلاسی‌ها خوب می‌توانند پاسخ دهند.
3. دوستان: انسان به‌طور قطع در اعتقاد، اندیشه، منش و شخصیت خود از دوستانش اثر می-پذیرد.
خَلیلُ المَرء دَلیلُ علی عَقلِه؛5
دوست شخص، نشانه‌ی عقل او است.
امام علی(ع) فرمودند:
اگر دین کسی برای شما مشخص نبود، بنگرید که با چه کسانی رفت و آمد می‌کند؛ دین‌داران یا بی‌دینان؟6
تو اول بگو با کیان دوستی من آن گه بگویم که تو کیستی
پس درباره‌ی دوستانش از افراد گوناگون تحقیق کنید تا بفهمید چه کسانی هستند و با آنان در چه محافل و مجالسی شرکت می‌کرده است.
4. ارتباطات فامیلی: از نزدیکانش بپرسید که واپسین دیدارش با آنان کی بوده ضعف ارتباطات فامیلی، نشانه‌ی بی‌توجهی به صله‌ی رحم است که اسلام بر آن تأکید کرده و می‌تواند نقطه‌ای منفی به‌شمار رود.
کسانی که ارتباطات فامیلی بیشتری دارند، از مشکلات نزدیکان نیز آگاه‌ترند و می‌توانند از کار آنان گرهی بگشایند.
5. مسئولیت‌پذیری: از دوستانش درباره‌ی مسئولیت‌پذیری او بپرسید این‌که آیا در مسافرت-های جمعی و دوستانه، مسئولیت‌هایی را می-پذیرفته یا به طور معمول از تن دادن به مسئولیت می‌گریخته است؟
6. عمل به تعهدات: شما باید بدانید که نامزدتان تا چه حد به تعهدات خود عمل می‌کند و این را می‌توان از دوستان و همکاران یا همکلاسی‌هایش پرسید که آیا در قرار ملاقات‌ها به موقع حاضر می‌شده است؟ آیا در مسافرت‌ها یا تفریحات دوستانه به تعهدات مالی خود عمل می-کرده است؟
7. رعایت حقوق دیگران: از همسایگان او بپرسید که آیا اهل رعایت حقوق آنان بوده است یا به شکل‌های گوناگون از جمله سر و صدای زیاد یا صدای بلند پخش خودرو در ساعت‌های پایانی شب، باعث اذیت و آزار آنان می‌شده؟
سؤالات را به گونه‌ای نپرسید که با بله یا خیر پاسخ گویند؛ بلکه به گونه‌ای بپرسید که شخص را وصف کنند.
1. می‌توانید شماره‌ی تلفن و نشانی چند نفر از دوستان و آشنایان شخص را از خودش بگیرید حتی اگر شماره یا نشانی‌های خاصی را هم بدهد می‌توانید از طریق گفت‌وگو با آنان به مطالب خوبی دست یابید. از طرفی می-توانید شماره و نشانی برخی دیگر از دوستان و آشنایان او را هم از همین دوستان بگیرید.
2. در صورت تغییر منزل از همسایگان پیشین هم تحقیق کنید.
3. با دیدار این وابستگان می‌توانید از لحن سخن و نوع نگاه‌شان مطالبی را متوجه شوید؛ حتی اگر به هر دلیلی نخواهند اطلاعاتی به شما بدهند.
4. سعی کنید با همسر پیشین شخص مورد نظر به صورت حضوری گفت‌وگو کنید و به تماس‌های تلفنی بسنده نکنید دیدن چهره‌ی او وقتی درباره‌ی شخص مورد نظر سخن می‌گوید لازم است.
5. حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج3، ص351.
6. علامه‌ی مجلسی، بحار الانوار، ج74، ص197.
)