کارشناس ارشد مهندسی صنایع غذایی
نارنگی، اکسپکتورانت طبیعی
نارنگی، تنها یک میوه‌ی خوش‌آب و رنگ و خوش‌مزه نیست، بلکه دارویی شفابخش است. نارنگی از نظر خواص، بی‌شباهت به پرتقال نیست؛ ولی کم‌تر از پرتقال دارای املاح معدنی است و طبیعتش سرد و تر است. این میوه حاوی ویتامین A ، B1 ، B6 ، نیاسین، C ، فیبر، کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی، و دارای مقدار زیادی برم نیز هست. برم، در تسکین اعصاب نقش مؤثری دارد. افرادی که شب هنگام نارنگی می‌خورند خواب عمیقی دارند؛ زیرا برم نیز تسکین‌دهنده‌ی سیستم عصبی است.
این میوه، حاوی مقدار زیادی منیزیم است و از این طریق، در فعالیت عضلات، دستگاه گوارش و سیستم عصبی مؤثر است و به‌خاطر داشتن کلسیم و فسفر بالا، یکی از میوه‌هایی است که در تشکیل استخوان و اسکلت بدن مؤثر است. نارنگی، به‌خاطر داشتن فسفر زیاد و ویتامین‌های فراوان باعث تقویت حافظه و هوش نیز می‌شود.
نارنگی، برای رفع بی‌اشتهایی و کاهش گرمای غریزی بدن مفید است و به‌عنوان یک اشتهاآور طبیعی برای بیماران کم‌اشتها توصیه می‌شود. این میوه، ادرارآور خوبی است؛ از‌این‌رو، می‌تواند سموم بدن را دفع کند. افرادی که به نفخ شکم مبتلا هستند با مصرف میوه‌ی نارنگی، به‌تنهایی می‌توانند به درمان نفخ شکم خود بپردازند. این گروه، می‌توانند میوه‌ی نارنگی، آب آن یا میوه‌ی خشک‌شده‌ی نارنگی را مصرف کنند، این مواد، همگی خاصیت ضدنفخ دارند، حتی می‌توان میوه‌ی خشک شده‌ی نارنگی را به‌صورت پودر درآورده و آن را به غذای خود اضافه کرد تا اثر نفاخی غذا را از بین ببرد. به‌دلیل املاح موجود، این میوه برای درمان فشارخون بالا بسیار مفید است.
نارنگی، یکی از بهترین داروهای طبیعی ضدسرفه است که به اسپکتورانت طبیعی معروف است. این میوه، همانند شربت اسپکتورانت، خاصیت خلط‌آور دارد و موجب تخلیه‌ی خلط از گلو و کاهش سرفه‌های بیمار می‌شود. خاصیت سم‌زدایی نارنگی نیز به بیمار کمک می‌کند تا خیلی سریع، به مسمومیت و ضعف خود غلبه کنند.
نوشیدن آب نارنگی تازه یا افزودن میوه‌ی خشک شده‌ی آن به غذا، کمک می‌کند فشار خون کاهش یافته و کنترل شود. افرادی که نیاز به دریافت پتاسیم بیش‌تری دارند می‌توانند از طریق نارنگی، پودر نارنگی یا آب این میوه‌ی پاییزی، میزان پتاسیم مورد نیاز خود را جبران کنند.
نکات مهم:
* زیاده‌روی در مصرف تمامی مواد غذایی عوارض جانبی متعددی دارد، نارنگی نیز از این امر مستثنی نیست و مصرف بیش از پنج عدد نارنگی در روز دردسرآفرین است.
* افراط در مصرف نارنگی موجب افزایش گاز روده شده و ناراحتی‌های گوارشی برای مصرف‌کننده ایجاد می‌کند.
* مصرف بیش از اندازه‌ی نارنگی، کودکان را به اسهال و کندی عمل‌کرد روده‌ها مبتلا می‌کند.
* هرگز نارنگی نباید به‌صورت مخلوط با شیر گاو میل شود؛ زیرا ترکیب این دو، موجب بروز دردهای شکمی می‌شود.
* افرادی که در نسخه‌ی دارویی آن‌ها، داروهایی وجود دارد که به افزایش میزان پتاسیم خون‌شان کمک می‌کند باید مراقب باشند که مصرف هم‌زمان این دارو با نارنگی، موجب افزایش بیش از حد پتاسیم در بدن آن‌ها می‌شود؛ بنابراین باید در مصرف نارنگی دقت کنند.
دسر نارنگی: سیصد گرم خامه و 150 گرم پودر قند را خوب هم می‌زنیم تا فرم بگیرد. صد گرم پودر نارگیل، یک فنجان نارنگی پوست کنده، یک فنجان پرتقال پوست کنده، یک فنجان موز حلقه شده، یک فنجان آناناس خرد شده، صد گرم خلال بادام، 150 گرم گردوی تازه‌ی پوست کنده را به‌همراه یک قاشق عرق بهارنارنج مخلوط کرده، به‌طوری که میوه‌ها له نشوند و خامه‌ی فرم گرفته را به آن اضافه می‌کنیم و به‌آرامی هم می‌زنیم، سپس با کمی پودر پسته روی آن‌ها را تزیین می‌کنیم.
پرتقال
پرتقال بسته به انواع مختلف آن، شیرین و ترش، زرد رنگ یا قرمز است. اسانسی که از گل‌های پرتقال گرفته می‌شود بسیار مطبوع بوده و خیلی گران است و در عطرسازی از آن استفاده می‌شود.
پرتقال، سرشار از ویتامین‌های گروه B ، C ، A ، آهن، کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، سدیم و مس است. پرتقال، یکی از غنی‌ترین منابع ویتامین C است. در صد گرم آن، پنجاه میلی گرم ویتامین C وجود دارد. پرتقال، دارای اسیدهای گوناگونی است که مهم‌ترین آن‌ها اسیدمالیک است. اسیدهای میوه باعث می‌شود که خون قلیایی شود. پرتقال از منابع سرشار ویتامین C است. این ویتامین یکی از عوامل مهم مهارکننده‌ی سرطان است به‌طوری‌که این ویتامین را دشمن نیرومندی علیه یکی از عوامل شناخته شده‌ی سرطان‌زا، یعنی نیتروزامین‌ها می‌شناسند.
پرتقال و سایر مرکبات، در کاهش کلسترول خون مؤثر هستند و سلامت شریان‌ها را تأمین می‌کنند، مخصوصاً اگر با لایه‌ی سفید زیر پوست و ورقه‌های نازک بین قسمت‌های داخلی میوه خورده شود. مصرف پرتقال به‌دلیل این‌که حاوی مواد معدنی کافی به‌ویژه پتاسیم است منجر به افزایش حجم ادرار می‌شود و از این طریق، سموم بدن دفع می‌گردد و در نتیجه، انسان را بانشاط می‌سازد. پرتقال، ضدسم، ادرارآور و نرم‌کننده‌ی سینه و ضداستفراغ است. خوردن پرتقال ضداسپاسم و آرام‌بخش است. این میوه، در درمان و پیش‌گیری از ابتلا به تصلب شرایین نیز بسیار مفید است. مالش برش‌های پرتقال روی پوست، باعث شادابی پوست و جلوگیری از پیدایش چین و چروک می‌شود.
آب پرتقال، دارای خاصیت قلیایی‌کننده‌ی خون است و به بدن کمک می‌کند تا افزایش اسیدی خون برطرف شود. اسید خون در صورتی افزایش می‌یابد که غذا دارای مقدار زیادی گوشت و پروتئین باشد. به‌همین‌جهت، افرادی که زیاد گوشت مصرف می‌کنند باید در مقابل، سبزی و میوه هم مصرف کنند تا خون آن‌ها معتدل شود. آب پرتقال تازه، نوشابه‌ی نشاط‌آوری است که ضدعفونی‌کننده است.
نکات مهم:
* به‌دلیل این‌که ویتامین C در مجاورت هوا زود فاسد می‌شود و از بین می‌رود، به‌این‌جهت، نباید پرتقال را آب گرفت و آب آن را مدتی نگه داشت؛ بلکه باید خود پرتقال را نگه داشت و هنگام نیاز، فوری آب آن را گرفت و به‌مصرف رسانید.
* مصرف پرتقال، به‌ویژه در فصول سرد سال که احتمال ابتلا به سرماخوردگی نیز وجود دارد، به‌تمامی افراد توصیه می‌شود.
* هم‌چنین مصرف پرتقال، به‌همه‌ی افراد به‌خصوص کودکان، نوجوانان، سالمندان و افرادی که دوره‌ی نقاهت بیماری‌ها را می‌گذرانند، نیز توصیه می‌شود.
دم‌نوش پوست پرتقال: درمان سرفه، سرماخوردگی و تسکین استرس، برخی از خواص درمانی دم‌نوش پوست پرتقال است. برای تهیه‌ی این دم‌نوش، حدود یک قاشق غذاخوری پوست درشت خردشده‌ی پرتقال را درون آب تازه جوش بریزید و پس از ده الی پانزده دقیقه آن را میل کنید.
انار
از امام صادق(ع) روایت شده است: «انار را با پوست نازکی که میان دانه‌ها قرار دارد بخورید؛ زیرا معده را دباغی و ذهن را زیاد می‌کند.» در قرآن مجید نام میوه‌ی انار، سه بار در آیات 99 و 141 از سوره‌ی انعام و آیه‌ی 168 از سوره‌ی الرحمن آمده است.
انار، یکی از میوه‌های شفابخش به‌شمار می‌آید و همواره از زمان‌های گذشته برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مورد توجه پزشکان بوده است. مصرف انار، علاوه بر جنبه‌ی خوراکی آن، از دیدگاه اثرات درمانی نیز قابل ملاحظه است. این میوه، دارای مواد شیمیایی بسیاری است که در مبارزه با تصلب شرایین، سرطان و هم‌چنین در کندکردن واکنش‌های پیرشدن سلول‌ها مؤثر است. گل، برگ، پوست درخت و دانه‌های این میوه سرشار از خاصیت است. به‌طور‌مثال؛ پوست خشک و پودر شده‌ی آن از ورم، التهاب، اسهال و خون‌ریزی پیش‌گیری می‌کند.
از این میوه‌ی لذیذ، محصولاتی از قبیل رب انار، لواشک، ژله، شربت و ناردانه تهیه می‌شود. ناردانه، دانه‌های خشک شده‌ی انار است که در شمال کشور، برای پخت بعضی غذاهای محلی استفاده می‌شود. رب انار هم که بهترین چاشنی غذاهای اصیل ایرانی، از قبیل فسنجان است.
خاصیت شفابخش بودن انار، به‌خاطر وجود مقادیر زیادی ویتامین C و دیگر ویتامین‌ها، مانند ویتامین B1 ، B2 ، B6 ، نیاسین، پتاسیم، منیزیم، آهن و ... است. ویتامین B موجود در انار، اعصاب را تقویت می‌کند و به‌علت دارا بودن مقادیری از ویتامین B6 ضداستفراغ است. انار، باعث تصفیه‌ی خون است و این خاصیت، به‌علت وجود پتاسیم است.
مصرف این میوه، بدن را در مقابل بسیاری از عوامل بیماری‌زا مقاوم می‌کند، به کاهش فشارخون کمک می‌کند و برای بیماران قلبی بسیار مفید است.
خواص آنتی‌اکسیدانی انار، تأثیر زیادی بر کاهش احتمال به سرطان و بیماری‌های قلبی دارد. افرادی که آب انار می‌نوشند، فشار خون‌شان نیز پایین می‌آید؛ بنابراین، خطر بروز حملات قلبی و سکته‌ی مغزی و بیماری کلیوی در این اشخاص به‌میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
آب انار، اکسیداسیون کلسترول بد (LDL ) را کاهش می‌دهد. آنتی‌اکسیدان‌های موجود می‌توانند با از میان برداشتن رادیکال‌های آزاد از اکسیداسیون کلسترول LDL جلوگیری کنند. آب انار، به‌خاطر داشتن مقادیر فراوانی فلاوونوئید که نوعی آنتی‌اکسیدان است تأثیر فوق‌العاده‌ای بر خنثی‌سازی سرطان ناشی از رادیکال‌های آزاد دارد.
آب انار، رنگ صورت را شاداب می‌کند و شادی‌بخش و مفرح است. میزان تشکیل سلول‌های چربی در اطراف شکم در افرادی که آب انار مصرف می‌کنند کاهش می‌یابد. آب انار شیرین، برای رفع درد سینه و سرفه مفید است. نوع ترش آن نیز برای افرادی که طبیعت گرم دارند بسیار نافع است. مصرف آب انار یا عصاره‌ی آن، برای خانم‌های باردار بسیار توصیه می‌شود؛ زیرا علاوه بر رفع ویار، به‌دلیل غنای بالای این میوه از نظر ویتامین‌ها، موجب رشد مناسب جنین می‌شود. آب انار، تشنگی شدید را برطرف می‌کند و التهاب افراد تب‌دار را رفع می‌کند.
ترشی انار: دو عدد انار را دانه کنید؛ ولی مراقب باشید که دانه‌ها له نشوند و آب نیندازند. سپس به آن نمک بزنید و در ظرف مورد نظر برای ترشی بریزید و بعد به ترتیب، یک قاشق سوپ‌خوری شکر، یک قاشق سوپ‌خوری نعنا و سپس سرکه را بریزید و در آن را محکم ببندید. ترشی را چهار تا پنج روز خارج از یخچال و در دمای محیط قرار دهید. پس از این مدت، ترشی آماده است. بعد از آماده شدن و در طول مدت مصرف، آن را داخل یخچال نگه دارید. هنگام مصرف ترشی برای خوش‌طعم‌تر شدن، روی آن گلپر بریزید.
)