نارنج
نارنج میوه‌ای از گروه مرکبات است که در کشور به‌فراوانی تولید می‌شود. میوه‌ای که مصرف آن به‌صورت میوه به‌تنهایی چندان رایج نیست، بلکه آب آن به‌عنوان چاشنی سالادها و غذاهای مختلف استفاده می‌کنند و از پوست خلال شده‌ی آن هم در تهیه‌ی مربا و غذاها استفاده می‌شود.
نارنج از جمله میوه‌هایی است که برای اعصاب، دفع سنگ کلیه و مثانه، گلودرد و فشار خون بسیار مفید است. هضم غذا را آسان می‌کند و اثر ضدعفونی‌کننده و میکروب‌کشی دارد. افرادی که قند خون دارند می‌توانند نارنج را به‌عنوان چاشنی در تمام برنامه‌های غذایی خود قرار دهند و همراه سالاد و غذای‌شان میل کنند. این میوه برای بیماران قلبی مفید است و فشار خون را پایین می‌آورد. هر صد گرم نارنج بیست کیلوکالری انرژی دارد. آب نارنج ترش، مطبوع و سرشار از ویتامین C است. از آب نارنج برای خوش‌بو کردن و بهبود طعم غذا استفاده می‌شود. کسانی‌که دچار تورم گلو و حلق شده‌اند می‌توانند آب نارنج را غرغره کنند. برای درمان گلودرد و فشار خون باید نصف لیوان آب نارنج با یک قاشق عسل مخلوط کرده و بعد از غذا میل شود.
با توجه به این‌که نارنج در گروه مرکبات جای می‌گیرد و تا حدودی دارای ویتامین C است، مصرف آب آن همراه غذاهای گوشتی، جذب آهن موجود در گوشت را افزایش خواهد داد؛ بنابراین افرادی که کم‌خونی دارند یا در معرض کم‌بود آهن هستند بهتر است همراه غذای‌شان آب نارنج مصرف کنند. خوردن نارنج با انواع غذاهای دریایی می‌تواند طعم بهتری به آن‌ها بدهد؛ زیرا دارای اسانسی است که بوی نامطبوع انواع گوشت، به‌خصوص ماهی را می‌گیرد و در ضمن تحریک‌کننده‌ی اشتهاست.
شکوفه‌های نارنج که به بهارنارنج معروف هستند بسیار معطر بوده از آن عرق بهارنارنج تهیه می‌شود. بهارنارنج را در چای می‌ریزند که سبب خوش‌طعم و بو شدن چای می‌شود و از آن مربای بهار نارنج هم تهیه می‌کنند.
برای مصرف دارویی شکوفه‌های بهار را صبح‌زود که به حالت غنچه‌ی شکفته است می‌چیند و سپس در محلی تاریک سریع خشک می‌کنند تا تغییر رنگ ندهند. بوئیدن بهارنارنج شادی‌آور، تقویت‌کننده‌ی مغز و از بین‌برنده‌ی آب‌ریزش بینی است. عرق بهارنارنج دارای طبیعت گرم و مقوی جسم است. از این عرق می‌توان به‌عنوان یک پیش‌داروی مؤثر جهت کاهش اضطراب بیماران، قبل از عمل جراحی استفاده کرد. عرق بهارنارنج برای معطر کردن شربت‌ها استفاده می‌شد، اعصاب را تقویت و بی‌خوابی را درمان می‌کند. افرادی که مشکل اختلال خواب دارند می‌توانند پیش از خواب مقداری عرق بهارنارنج با چای مصرف کنند. البته قابل ذکر است که زیاده‌روی در خوردن و بوئیدن آن بی‌خوابی ایجاد می‌کند.
عرق بهارنارنج اشتهاآور قوی است و برای ضعف اعصاب مفید و نشاط‌آور است و در تسکین ناراحتی‌های سینه و تپش قلب مؤثر و برای رفع افسردگی مفید است. دم‌کرده‌ی بهارنارنج برای رفع سکسکه به‌کار می‌رود و مربای بهارنارنج مقوی معده است.
نوشیدنی بهارنارنج: اگر یک قاشق مرباخوری از شکوفه‌ی خشک نارنج را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و در فنجان را ببندید بعد از پانزده دقیقه نوشیدنی بسیار خوش‌بو و نشاط‌آوری آماده می‌شود.
دسر بهارنارنج: این دسر بسیار لذیذ و مقوی است. یک پیمانه نشاسته‌ی ذرت را با یکونیم پیمانه شیر سرد حل کنید. سه‌چهارم پیمانه شکر را اضافه کرده و روی شعله ملایم قرار دهید تا مانند فرنی پخته شده و قوام بیاید. دو قاشق غذاخوری زعفران و یک‌چهارم پیمانه عرق بهارنارنج و یک‌هشتم قاشق چای‌خوری هل کوبیده را اضافه کنید. بعد از یکی دو جوش، آن را از روی حرارت بردارید و داخل ظرف مناسب ریخته و تزئین کنید.
لیموترش
در بسیاری از کشورها از لیموترش اسانسی می‌گیرند که طعم‌دهنده و ضدعفونی‌کننده است. در شمال و جنوب ایران درختان لیموترش زیادی به‌بار می‌نشیند.
لیمو حاوی ویتامین‌های A ، B ، C ، اسیدسیتریک و املاح معدنی کلسیم، آهن، سیلیس، فسفر، پتاسیم، منگنز، مس و منیزیم است. هر صد گرم لیموترش سی کیلوکالری انرژی دارد. این میوه از تصلب شرائین جلوگیری کرده و مویرگ‌ها را باز می‌کند، به‌همین جهت، برای افرادی که می‌خواهند دیرتر پیر شوند، مفید است. به‌علت داشتن ویتامین C ضدبیماری خون‌ریزی لثه، گریپ و انواع سرماخوردگی‌هاست. در لمیوترش اسیدهای زیادی وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها اسیداسکوربیک است که ضدبیماری اسکوربوت است و اسیدسیتریک که بزرگ‌ترین دشمن اسیداوریک است، خون را رقیق کرده و مجاری دستگاه هاضمه و دستگاه ادرار را ضدعفونی می‌کند. این میوه، هضم غذا را آسان می‌کند به‌همین خاطر، همراه غذاهای چرب مصرف می‌شود. لیموترش برای درمان آکنه بسیار مؤثر است. اشخاصی که پوست چرب دارند محلول آب‌لیموی تازه را با قطعه‌ای پنبه به‌صورت و بدن خود بمالند خواهند دید که چربی پوست آن‌ها کم شده و دارای پوست نرم ولطیفی شده‌اند. در این مورد وقتی آب‌لیمو را مالیدند باید پوست خود را در مجاورت هوا بگذارند تا خنک شود و اگر می‌خواهند پودر و یا کرم مصرف کنند باید بیست دقیقه از زمانی که آب‌لیمو را به پوست خود مالیده‌اند، صبر کنند.
لیمو اضطراب و خستگی مفرط، سرگیجه، تنش و دست‌پاچگی را از بین می‌برد. خاصیت ثابت‌شده‌ی ضدباکتریایی و ضدویروسی لیمو، روند بهبود آفت را تسریع می‌کند. کافی است روزی سه‌بار یک لیوان مخلوط آب یک لیموی تازه غرغره شود.
برای گلودرد نیز بهترین دارو لیموترش است. غرغره کردن یک قاشق چای‌خوری آب لیموترش در آب نیمه‌گرم، ورم گلو و گلورد را برطرف می‌کند. لیمو بوی بد دهان را نیز که بر اثر مصرف برخی مواد و یا کم‌بود بزاق ایجاد شده را دفع می‌کند. جویدن یک برش لیمو پس از هر وعده‌ی غذایی نیز می‌تواند مفید باشد. البته در مصرف لیموترش باید اعتدال رعایت شود. اشخاص مبتلا به زخم‌معده و اثنی‌عشر از خوردن آن باید خودداری کنند.
کرم لیموترش: کرم لیموترش را می‌توانید به‌عنوان دسر و یا روی انواع کیک‌ها و حتی نان‌های تست قرار داده و میل کنید.
درون یک قابلمه‌ی متوسط یکونیم قاشق غذاخوری پوست رنده‌شده‌ی لیمو، یک پیمانه آب‌لیمو، یکونیم پیمانه شکر، چهار عدد تخم‌مرغ بزرگ و مقداری نمک را خوب باهم مخلوط کنید. مخلوط را روی حرارت متوسط قرار داده و کم‌کم آن را هم بزنید تا گرم شود. چهارده قاشق غذاخوری کره را به مخلوط درون قابلمه اضافه کرده و مرتب آن را هم بزنید تا حدی که مخلوط غلیظ شده و رد هم‌زن را روی آن ببینید، این کار حدود ده دقیقه طول می‌کشد. مخلوط را بلافاصله از روی حرارت برداشته و درون دستگاه غذاساز به‌صورت پوره درآورید و پس از این‌که کمی خنک شد آن را درون ظرف دربسته‌ای در یخچال قرار داده تا خنک شود.
گریپ‌فروت
گریپ‌فروت از خانواده‌ی مرکبات است که کم‌کم در ایران شناخته شد و کشت آن در کشور رواج یافت. پوست گریپ‌فروت هنگامی که رسیده باشد نازک و به رنگ زرد روشن است، اگر در چیدن گریپ‌فروت تأخیر شود پوست آن کلفت شده و قسمت سفیدی زیر پوست ضخیم می‌شود و مقداری از آب خود را از دست می‌دهد.
گریپ‌فروت رسیده، ترش، شیرین و کمی تلخ است. نوعی از گریپ‌فروت در شمال کشور می‌روید که داخل آن قرمزرنگ است و به آن توسرخ می‌گویند.
گریپ‌فروت دارای ویتامین C فراوان و قدری ویتامین B1 ، B2 ، A ، کلسیم، فسفر، پتاسیم و آهن است. این میوه داروی خواب است، خوردن یک گریپ‌فروت و یا آب آن قبل از رفتن به رختخواب خواب خوش و سنگینی را به‌همراه خواهد داشت.
این میوه ضدسرماخوردگی است و تب را پایین می‌آورد. به‌دلیل ترش بودن ترشح اسید معده را بیش‌تر می‌کند. بنابراین، باید قبل از غذا مصرف کرد تا اشتها را تحریک کرده و غذا را زودتر هضم کند. افرادی که کلیه، مثانه و کیسه صفرای‌شان سنگ تولید می‌کند با خوردن گریپ‌فروت از تولید سنگ جلوگیری می‌کنند.
مهم‌ترین کاربرد گریپ‌فروت برای جلوگیری و درمان بیماری قلبی است؛ زیرا کلسترول را پایین آورده و رگ‌ها را از وجود چربی‌ها و مواد رسوب‌کرده پاک می‌کند و پیش‌رفت تصلب شرایین را متوقف می‌کند. گریپ‌فروت چون دارای کالری کمی است (32 کالری در صد گرم) نوشابه‌ی بسیار خوبی برای افرادی است که می‌خواهند لاغر شوند.
اگر به آب گریپ‌فروت شکر اضافه شود عمل شفابخش این میوه‌ی جالب را در بدن تضعیف می‌کند. اگر طعم کمی‌ترش آب گریپ‌فروت خوشایند نیست می‌توان یک قاشق عسل و یا کمی آب پرتقال یا لیموشیرین به آب این میوه اضافه کرد.
دسر پوست گریپ‌فروت شکری: برای تهیه‌ی این دسر خوش‌مزه و پرخاصیت پوست چهار عدد گریپ‌فروت را بکنید. بعد یک ورقه‌ی نازک داخل پوست، قسمت سفیدی آن را بگیرید، فقط در حدی که داخل پوست صاف شود و زیاد نازک نگردد. پوست را به‌شکل نوارهای بلند یک‌اندازه به‌پهنای دو سانتی‌متر و طول تقریباً هشت سانتی‌متر برش دهید.
برش‌های پوست گریپ‌فروت را درون قابلمه‌ای ریخته و روی آن‌ها را آب سرد بریزید و بگذارید بجوشد. سپس پوست‌ها را درون آبکش ریخته و دوباره آن‌ها را به قابلمه برگردانده و روی آن‌ها آب سرد ریخته و بگذارید بجوشند. این مراحل را چهار بار تکرار کنید. در مرتبه‌ی چهارم، سه پیمانه شکر درون قابلمه‌ی حاوی آب سرد و پوست‌ها بریزید و به مدت یک‌ساعت‌ونیم روی حرارت متوسط بگذارید تا بجوشد. سپس پوست‌ها را درون آبکش ریخته و چند ساعت بگذارید آب آن‌ها گرفته و خشک شوند. پوست‌های گریپ‌فروت را درون کاسه‌ی شکر قرار داده و خوب آن‌ها را آغشته به شکر کنید. اگر پس از این‌که پوست‌ها را خشک کردید باز هم مقداری رطوبت در آن‌ها حس می‌کنید می‌توانید آن‌ها را درون فر روی حرارت دویست درجه‌ی سانتی‌گراد خشک کنید.
)