نوع مقاله : تقویم ماه
خرداد، ماه زیبای دردمند
سینا فارسی نسب
خرداد، آخرین فرصت استفاده از بهار است و مقدمه‌ای بر تابستان. آن‌ها که صابونی به دل‌های خود برای خوردن میوه‌های رنگارنگ تابستان زده‌اند، این روزها منتظر رسیدن مسافران خود هستند؛ اما خرداد، ماه دردناکی هم هست. مادر شهیدی می‌گفت که عکس بچه‌های شهیدم را به رهبر نشان می‌دادم و دیدم ایشان به گریه افتادند. عکس‌ها را جمع کردم و گفتم: «ما بچه‌هایمان را دادیم که دل شما خون نباشد.» حالا حساب کنید وقتی پدر ملت از میان ما رفت، این مردم چه مصیبتی را تحمل کردند؟ شهدای قیام 15 خرداد هم دردی دیگر بود و با سال‌گرد وفات خدیجۀ کبری ـ سلام الله علیها ـ و امیرمؤمنان ـ علیه‌السلام ـ سنگین‌تر هم شده است. این مصیبت‌ها، ما را بی‌تاب و افسرده نمی‌کند؛ بلکه غمناک‌شدن ما در فقدان یک انسان بزرگ، قلب‌هایمان را با آن بزرگی، آشناتر خواهد کرد.
دودی که تمدنی را به زیر خاکستر می‌کشد
31 می، 11 خرداد: روز جهانی بدون دخانیات
هنوز گرفتار دود هستیم. سازمان بهداشت جهانی، سی‌ویکم ماه «مِی» را روز جهانی بدون دخانیات نامیده است. مصرف دخانیات، دومین علت جهانی مرگ بعد از فشارخون بالاست و مسئول یکی از هر ده مرگ بزرگ‌سالان در جهان. مصرف دخانیات، باعث مرگ پنج‌میلیون نفر در سال می‌شود. این رقم از مجموع مرگ‌های ناشی از ایدز، سل و مالاریا بیشتر است.
در خانواده‌هایی که مرد اهل سیگار است، مادران و دختران خانواده نیز در معرض آسیب واقع می‌شوند. آسیبی که از سوی پدر خانواده بر اعضای آن وارد می‌شود، فقط به‌دلیل «دود خوردن» نیست. بخشی از این آسیب، مشکلات روحی‌ست. بوی بد پدر خانواده، آسیب‌های جسمی پدر، کم‌شدن اعتبار خانواده در جامعه و... همگی موجب آزار خانواده خواهد بود. بگذریم از زمینه‌سازی‌های سیگار برای مواد مخدر در جامعه. اگر فقط به‌دلیل همین زمینه‌سازی می‌گفتیم که دخانیات را باید از زندگی انسان‌ها حذف کرد، بی‌راه نگفته بودیم.
روزی که کمر «ادواردو آنیلی»ها خم شد
14 خرداد: رحلت امام روح‌الله خمینی (رحمه‌الله)
مردی که وقتی رفت، همۀ ایران داغ‌دار شد. هرکس با هر تیپ و هر نگاهی، غم بزرگی در دلش احساس می‌کرد؛ پیری که بسیاری از مردم آزادۀ سراسر جهان به سایه‌اش امید بسته بودند. یاد آن روزها، بهانه‌ای‌ست که این روزها اندیشه‌های او را بازبینی کنیم. فکر نکنیم نگاه او را به‌طور کامل می‌شناسیم. ظرافت‌هایی در اندیشه داشت و معنویتی که بر زاویۀ نگاهش اثر گذاشته بود. خواندن مستقیم حرف‌های او و گوش‌دادن به سخنرانی‌های برجامانده، می‌تواند ما را آماده کند تا اگر روزی گفتند که او فلان‌گونه می‌اندیشید، بتوانیم ارزیابی‌ای دقیق‌تر از ادعای مدعیان داشته باشیم.
پیشنهاد فرهنگی
سعی کنیم یکی از نامه‌های امام خمینی(ره)، به جوانان اتحادیۀ انجمن‌های اسلامی، در یکی از کشورهای اروپایی را مطالعه نماییم تا ببینیم دغدغه‌های آن بزرگوار دربارۀ دین در اروپا چه بوده است. فایل‌های صحیفۀ امام خمینی(ره) که نسخۀ مکتوب آن بیشتر از بیست جلد است، از اینترنت قابل دانلود است. یک مجموعه از تصاویر امام خمینی(ره) تهیه کنید که مجموعه‌های کاغذی آن در نمایندگی‌های مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار فروخته می‌شود و با خانواده بنشینید، ببینید و با هم گفت‌وگو کنید. پیوند بچه‌ها با بزرگان گذشتۀ ما، حس هویتی در آن‌ها ایجاد خواهد کرد.
پاک‌باختۀ بی‌ادعا
10 رمضان، 15 خرداد: وفات حضرت خدیجه (سلام‌الله علیها)
از آن زنانی بود که عمر خود را بدون چشم‌داشت از دیگران، همچون شمع وقف نوردادن می‌کنند. بودن خدیجه در تاریخ، ثابت کرد که می‌توان برای فرهنگ و دین، همه‌چیز را فدا کرد. بودن خدیجه در تاریخ، اثبات کرد که با عاشق رسول خدا شدن، می‌توان مادر فاطمه شد و مادربزرگ امامت. سلام خدا بر او باد!
انتظار فرج از «این روز» هم کشم
15 خرداد: سال‌روز ایستادنی پرخون
محرم سال 1342، مردم احساس کردند که تاریخ در حال تکرار است. «حاج‌آقا روح‌الله» با شجاعت تمام، علیه اسرائیل و رژیم شاه سخنرانی کرده و دستگیر شده بود. حالا نوبت مردم بود. زن و مرد کنار هم به خیابان آمدند. رژیم که آشفتگی را تجربه می‌کرد، در قم، تهران، ورامین، شیراز و مشهد بر تظاهرکنندگان آتش گشود. فجیع‌ترین حادثه، قتل عام دهقانان کفن‌پوش ورامینی بود که در پشتیبانی از امام راهی تهران شده بودند. مأموران نظامی سر پل باقرآباد با آن‌ها روبه‌رو شده و با «سلاح‌های سنگین» آن‌ها را قتل عام کردند. امام خمینی(ره) همیشه از این قیام، با عظمت یاد می‌کرد. این بیت، از سروده‌های ایشان است:
روزها می‌گذرد حادثه‌ها می‌آید انتظار فرج از نیمۀ خرداد کشم
روزی برای زمین
5 ژوئن، 16 خرداد: روز جهانی محیط زیست
در سال 1972، سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع «انسان و محیط زیست» در شهر استکهلم سوئد برگزار کرد. هم‌زمان با برپایی این کنفرانس، مجمع عمومی سازمان ملل قطع‌نامه‌ای را تصویب کرد که به تشکیل UNEP (برنامۀ محیط زیست سازمان ملل) منجر شد و روز پنجم ژوئن را نیز، روز جهانی محیط زیست نامیدند.
زمین، همچون مادری‌ست که وسیلۀ رزق الهی بر انسان‌ها قرار داده شده است. روزی نگاه مردم به زمین، نگاه به یک موجود زنده بود که باید کنارش زندگی کرد و به آن احترام گذاشت؛ اما امروز نگاه به زمین، این است که چگونه می‌توان از آن بهره کشید و پول درآورد. ما به زمین ظلم می‌کنیم تا بهتر زندگی کنیم؛ غافل از این‌که آیندۀ جهان ما، به همین زمین گره خورده است. چقدر قرآن کریم زیبا می‌فرماید: «ظَهَرَ اَلْفَسادُ فِی اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ بِما کسَبَتْ أَیدِی الناس؛ در زمین، خرابی‌ها پیدا شد؛ آن‌هم به دلیل آنچه انسان‌ها با دستان خود به‌دست آوردند (روم، آیۀ 41).»
پیشنهاد فرهنگی
برخی توصیه‌های زیست محیطی را جمع‌آوری کنید و روی مقواهایی با ماژیک، عنوان‌های آن را بنویسید و مدت یکی ـ دو روز، در جاهای مختلف منزل نصب کنید تا خانواده، مروری داشته باشند بر کارهایی که می‌شود انجام داد. تفکیک زباله‌ها، استفادۀ کمتر از ظرف یک‌بار مصرف، استفادۀ کمتر از شوینده‌های شیمیایی، کاشتن بیشتر درخت و مراقبت از طبیعت، از جمله عنوان‌های مناسب است.
ولادت امام کرامت
15 رمضان؛ 20 خرداد: میلاد امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)
نامش نجیح بود. هنوز هم نمی‌توانست صحنه‌ای را که دیده بود به خوبی تفسیر کند. مگر می‌شود کسی که امام مسلمانان است، چنین خط قرمزی برای خودش قرار دهد؟ مگر کارهای مهم‌تری نداشت که برای چنین جانوری وقت بگذارد؟ بالأخره یکی ـ دو لقمه کافی است؛ چرا باید این همراهی ادامه پیدا کند؟ این‌ها سؤالات نجیح بود که هنوز در ذهن او ادامه داشت. امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) هر لقمه‌ای می‌خورد، یکی هم به آن سگ بیابانی می‌داد. وقتی به ایشان گفته بودند که چرا این حیوان را از خودت دور نمی‌کنی، فرموده بود: «حیا می‌کنم از خداوند که جانداری به من نگاه کند و من چیزی بخورم و به او نخورانم.»
روزی برای تعدادمان
30 اردیبهشت: روز ملی جمعیت
سازمان ثبت احوال کشور، پیشنهادی را مطرح کرد که شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب خود، آن را وارد تقویم شمسی نمود. 30 اردیبهشت مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری(دامت برکاته)، روز ملی جمعیت شد. بچه‌های امروز از میان عمه، خاله، دایی و عمو، گاهی فقط یکی ـ دوتا را خواهند داشت. گرمی هم‌نشینی‌ها و شب‌نشینی‌های خانوادگی، با کاهش جمعیت کم می‌شود و آیندۀ جامعۀ ماف به‌سوی کشوری کم‌جوان پیش خواهد رفت؛ البته اگر دست به کار نشویم و متوجه خطر نگردیم. امروز توجه به مسئلۀ جمعیت، یک ضرورت و وظیفه است. نخبگان جامعۀ ما، باید توجه مناسب‌تری به فرزندآوری داشته باشند؛ اما می‌بینیم که متأسفانه گاهی موفقیت‌های اجتماعی را، بهانه‌ای برای فرار بیشتر از مسئولیت تربیت فرزندان خوب قرار می‌دهند!
پیشنهاد فرهنگی
فکر کنید و یک جملۀ تکان‌دهنده دربارۀ اهمیت هم‌بازی برای یک کودک (از نگاه خود کودک و به زبان او) تولید نمایید. آن را همراه نام خود، روی کاغذی بنویسید. کنار آن با برش کاغذهای رنگی، صحنۀ زیبایی ایجاد کرده و عکس بگیرید. صحنه‌ای که گفتیم، می‌تواند مثلاً بازی بچه‌ها (آدمک‌های ساخته‌شده با کاغذ) باشد یا آدمک بچه‌ای تنها که توپ او به گوشه‌ای افتاده و خودش در فکر فرورفته است. عکسی را که از کار خودتان گرفتید، می‌توانید در شبکه‌های اجتماعی عکس‌محور منتشر کنید.
عاشق، نقاش، مهندس، فیزیک‌دان، دلاور، دین‌دار، انقلابی و لطیف
31 خرداد: شهادت دکتر مصطفی چمران
فکر کردم خواب است. او را بوسیدم؛ حتی پاهایش را. مصطفی خیلی حساس بود. یک‌بار که دمپایی را جلوی پایش گذاشتم، ناراحت شد. دوزانو نشست و دست مرا بوسید. گفت: «تو برای من دمپایی می‌آوری؟» ولی آن شب تکان نخورد تا اعتراضی کند به بوسیدن پایش. همان‌طور که چشم‌هایش بسته بود، گفت: «من فردا شهید می‌شوم.» گفتم: «مگر شهادت دست شماست؟» گفت: «نه، اما من از خدا خواسته‌ام و می‌دانم خدا به خواست من جواب می‌دهد. می‌خواهم شما هم رضایت بدهید. اگر رضایت ندهید، من شهید نمی‌شوم.» بالأخره رضایتم را گرفت و بعد، دو سفارش کرد: یکی این‌که در ایران بمانم و دوم، ازدواج کنم. گفتم: «نه، مصطفی! زن‌های حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) بعد از ایشان...» تند دستش را گذاشت روی دهنم و گفت: «این را نگویید که بدعت است. من رسول نیستم»؛ اما چه کسی می‌توانست مثل مصطفی باشد؟ چشمانم را بستم و گفتم: «می‌خواهم یاد بگیرم، چطور صورتت را با چشم بسته ببینم.»
پیشنهاد کتاب
کتابی به حضورتان معرفی می‌کنیم: «چمران به روایت همسر»، عنوان کتابی کوچک است که از زبان یکی از نزدیک‌ترین آدم‌ها به چمران بزرگ، دربارۀ او نوشته است. این کتاب، می‌تواند از دید یک بانو و آن هم نزدیک‌ترین بانو به چمران، او را ببیند و توصیف کند.
پیشنهاد تفریح
سفرهای کوتاه رمضانی
این ماه مصادف با رمضان است و باید به برنامۀ روزه‌های خانواده هم توجه کنید. اگر خواستید روزه‌ها به هم نخورد، بعد از اذان ظهر می‌توانید مسافرت کوتاه خود را آغاز کنید و قبل از اذان ظهر روز بعد برگشته باشید؛ البته به‌شرطی که اگر خواستید روزۀ آن روز را بگیرید، از سحر چیزی نخورده باشید. اگر فرزندتان تازه روزه‌گرفتن را شروع کرده یا به هر حال، ضعفی داشت که نه روزه را بر او حرام می‌کرد و نه دشواری‌اش را برمی‌داشت، می‌توانید چند روز را همراه خانواده از رخصت الهی استفاده کنید و به منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا سفر کنید.
مقصد مسافرت در این ماه
نمی‌دانیم شرایط شما برای سفر چیست؛ اما به هر حال دو مقصد معرفی می‌کنیم، به این امید که شرایط شما امکان استفاده را برایتان ایجاد کند.
دریاچۀ کیو
این دریاچه در شهر خرم‌آباد قرار دارد و یکی از منحصربه‌فردترین و زیباترین دریاچه‌های استان لرستان است. آب آن از چشمه‌ای که زیرش قرار دارد تأمین می‌شود. مساحت دریاچۀ کیو، هفت هکتار و عمق آن بین سه تا هفت متر است.
پارک جنگلی چالدره، در شهر تنکابن
پارک جنگلی چالدره در استان مازندران، در فاصلۀ هجده کیلومتری مسیر تنکابن واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا، ۴۰۰ متر است. این پارک با ۹۴ هکتار وسعت، بین دو رود سه‌هزار و دوهزار و محل تقاطع این دو رود قرار دارد. پارک جنگلی چالدره، جزو جنگل‌های جلگه‌ای ایران است.
پیشنهاد عشقولانه
تقدیر همسرتان را عوض کنید
همه دوست داریم برای شب قدر، آمادگی بیشتری پیدا کنیم تا خدای بزرگ برای ما رزق‌های معنوی و مادی بیشتری را تقدیر کند. قبل از آغاز مراسم شب‌های قدر، با خود فکر کنید که همسرتان برای رشد علمی و معنوی خودش، به شما چه احتیاجاتی دارد؟ چگونه می‌توانید کمکش کنید؟ آن کمک‌ها را حدس بزنید، در کاغذی بنویسید و با قالب «من سعی می‌کنم برای بهشتی‌ترشدن تو...» بنویسید چه کارهایی می‌خواهید برای او انجام دهید؛ مثلاً شاید خوب است که بنویسید: «من سعی می‌کنم برای بهشتی‌ترشدن تو، همیشه بعد از نمازهایم دعایت کنم» و حداقل ده جمله در این سبک بنویسید و به مناسبت شب‌های قدر، تقدیمش کنید!
پیشنهاد عبادی
ماه مهربان
وقتی مهمان کسی می‌شوید، هرچه بیشتر با او انس بگیرید، نزدیک‌تر به او خواهید شد. چقدر خوب است در مهمانی خدا، خدایی‌تر باشیم تا گوهرهایی برای تمام عمر برداریم. غیر از دعاهایی مثل «یاعلیُ یا عظیم...» و «اللهم ادخل علی اهل القبور السرور...»، مستحباتی کمتر شنیده شده را تقدیم می‌کنیم:
- هنگام خوردن لقمۀ اول افطار بگوییم: «یا واسعَ المغفره، اِغفِر لی؛ ای کسی که بخششت را می‌گسترانی، مرا ببخش.»
- هنگام افطار، سورۀ قدر را بخوانیم.
- هنگام افطار، صدقه‌ای داده و روزه‌داری را افطار دهیم. افطاری‌دادن مؤمن، از جاهای کوچک هم می‌تواند شروع شود؛ حتی برای اعضای خانه. وقتی دلسوزانه منتظریم که ببینیم برای افطاری اعضای خانه چه چیزی کم و کسر است تا فراهم کنیم، بهره‌مند از ثواب الهی خواهیم شد.
- هرشب ، سورۀ فتح را در نماز مستحبی بخوانیم.
- سحری هرچند اندک بخوریم و هنگام سحر، سورۀ مبارکۀ قدر و دعای سحر را بخوانیم.
نمازهای شب‌های ماه مبارک
نمازهایی برای هر شب ماه مبارک رمضان وارد شده است که به پنج مورد آن‌ها اشاره می‌کنیم:
شب اوّل: چهار رکعت؛ هر رکعت بعد از سورۀ حمد، پانزده مرتبه سورۀ توحید.
شب دوم: چهار رکعت؛ در هر رکعت بعد از سورۀ حمد، بیست مرتبه سورۀ قدر.
شب سوم: ده رکعت؛ در هر رکعت بعد از سورۀ حمد، پنجاه مرتبه سورۀ توحید.
شب چهارم: هشت رکعت؛ در هر رکعت بعد از سورۀ حمد، بیست مرتبه سورۀ قدر.
شب پنجم: دو رکعت؛ در هر رکعت، سورۀ حمد و پنجاه مرتبه سورۀ توحید. بعد از سلامِ نماز، صدمرتبه: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد».
)