نوع مقاله : کلید
تو چقدر منحصر به فردی!
رقیه رضاپور
عضو خانواده‌ای موفق بودن، مطلوب هر انسانی‌ست. جایگاه ارزش ارتباطات انسانی برای هریک از ما روشن است. خانوادۀ ایدئال منبع بی‌کران حمایت‌های عاطفی، عشق و امنیت است و در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات روزمرۀ زندگی، به بهترین نحو ممکن عمل می‌کند. فرزندان با احساس عشق و حمایتی شکوفا می‌شوند که از والدین و خواهر و برادرها دریافت می‌کنند. زندگی خانوادگی سالم، حتی تأثیرات مؤثری بر سلامت ذهن و جسم می‌گذارد؛ فشار خون را تنظیم می‌کند و امید به زندگی را افزایش می‌دهد. خانواده، کوچک‌ترین واحد تشکیل‌دهندۀ جامعه است؛ بنابراین برای برخورداری از جامعه‌ای پویا و سالم، خانواده نیز باید سلامت و استاندارد‌های لازم را داشته باشد.
ارتباط مؤثر بین اعضای خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. همگی می‌دانیم خانواده‌ای برحسب تصادف موفق نامیده نمی‌شود. تداوم زندگی زناشویی و پرورش فرزندان اموری چالش‌برانگیز هستند؛ برای حفظ خانواده ناگزیر به تلاش هستیم. یکی از بهترین راه‌های تقویت خانواده‌مان، مطالعۀ دقیق خصیصه‌های رفتاری‌ست که خانواده‌های موفق به اشتراک گذاشته‌اند. وقتی موفق شویم، ویژگی‌های رفتاری خانوادۀ موفق را درک کنید. در آن صورت می‌فهمید که خانواده به چه تغییراتی نیاز دارد. در این مقاله به بعضی از خصیصه‌های حیاتی خانوادۀ سالم اشاره می‌کنیم.
۱. تک‌تک اعضای خانواده بر گردن من حق دارند
اعضای خانوادۀ موفق نیز مانند دیگر خانواده‌ها مشکلات، اختلاف‌ها و نارضایتی‌های زیادی دارند. زندگی آنها نیز پرفرازونشیب است. آنها هم تجربۀ اخراج از کار، بی‌پولی و اجاره‌نشینی را از سر گذرانده‌اند؛ والدین و فرزندان نیز مشاجره‌های زیادی با هم دارند؛ اما آنچه آنان را متمایز می‌کند، این است که هیچ‌وقت حمایت از یک‌دیگر را در شرایط متشنج و ناخوشانید متوقف نمی‌کنند. آنها دربارۀ یک‌دیگر از خودگذشتگی می‌کنند و در خوشی و ناخوشی متعهد هستند که کنار هم بمانند. روابطِ خانوادگی آنها براساس «اگر‌ها» بنا نشده است. برخلاف خانواده‌های دیگر که زیر فشار شرایط طاقت‌فرسا کمر خم می‌کنند، خانواده‌های موفق، دست در دست هم، بر مشکلات فائق می‌آیند. بسیار پیش می‌آید که شرایط مطابق میل‌تان پیش نمی‌رود، در چنین شرایطی فقط تعهد شما در مقابل اعضای خانواده است که کمک می‌کند، از این زمان‌های سخت به سلامت گذر کنید.
۲. ترجیح می‌دهم وقتم را با خانواده سپری کنم
امروزه با وجود هفته‌های کاری پرمشغله، فعالیت‌های مدرسه و کارهای روزمرۀ خانه، به سختی می‌توان با خانواده وقت گذراند؛ هرچند هنوز هم هستند خانواده‌های موفقی که سعی می‌کنند زمانی را برای باهم‌بودن دست‌وپا کنند. آنها هیچ اهمیتی نمی‌دهند که چقدر سرشان شلوغ است. وقتی برای عضوی از خانواده زمان‌تان را با آنان می‌گذرانید، تلویحاً به یک‌دیگر این پیام را مخابره می‌کنید که برای اعضا ارزش و توجه خاصی قائل هستید. وقت‌گذراندن با هم به‌معنای دورهمی غذاخوردن، بازی‌کردن، تماشای روی‌داد‌های ورزشی و... است. بهتر است وقتی کنار هم هستید، استفاده از وسایل ارتباط‌جمعی مانند تلویزیون، گوشی‌های هوشمند و بازی‌های ویدئو‌یی را متوقف کنید. لازم نیست برای باهم‌بودن برنامۀ خاصی داشته باشید. مشارکت شما در پیش پا افتاده‌ترین فعالیت‌های زندگی روزمره نیز، باعث تقویت روابط عاطفی بین اعضای خانواده خواهد شد.
۳. من ارتباط مؤثری با اعضای خانواده‌ام برقرار می‌کنم
اعضای خانوادۀ موفق، زمان قابل توجهی را برای صحبت‌کردن با یک‌دیگر صرف می‌کنند. آنها ناگزیرند، وقت قابل‌ملاحظه‌ای را برای درک یک‌دیگر، به اشتراک گذاشتن احساسات، اظهار نظرها و نگرانی‌ها سرمایه‌گذاری کنند. در میان آنان هیچ موضوعی که قابل بحث نباشد، وجود ندارد. ممکن است دربارۀ روی‌داد‌های روزمره‌ای مانند تصمیم‌شان برای آخر هفته یا آنچه در محل کار یا مدرسه روی داده است و یا مسائل بسیار جدی زندگی‌شان صحبت کنند. علاوه بر فراهم‌کردن فرصتی برای به اشتراک‌گذاشتن نظرها، آنها سعی می‌کنند مهارت‌های ارتباطی نتیجه‌بخشی مانند رک‌گویی و صداقت را در خود تقویت کنند. گفت‌و‌گو بین اعضای خانواده، در چارچوب مثبت عاطفی‌ای شکل می‌گیرد که باعث رشد طرف مقابل می‌شود؛ نه این‌که منجر به تخریب شخصیت او شود. با توسعۀ مهارت‌های ارتباطی مؤثر، اعضای خانواده نشان می‌دهند که به یک‌دیگر احترام می‌گذارند و صادقانه به هم عشق می‌ورزند.
۵. من مرتب از اعضای خانواده‌ام قدردانی می‌کنم
در خانواده‌های موفق، اظهار قدردانی مرتب اتفاق می‌افتد. قدردانی، اعضای خانواده را تشویق می‌کند تا رفتار مثبت‌شان نسبت به یک‌دیگر تداوم یابد و اعتماد به نفس را در آنان پرورش دهد. قدردانی، هم باید زبانی و هم رفتاری صورت بگیرد؛ گاهی با تعریف از غذایی که همسرتان تدارک دیده، یا تشکر از بچه‌ها برای تمیز‌کردن آشپزخانه. البته فراموش نکنیم که قدردانی فقط به تشکر برای کارهایی که اعضای خانواده برای شما انجام داده‌اند، محدود نمی‌شود. به اعضای خانواده اجازه دهید که بدانند چقدر منحصربه‌فرد هستند. به همسر و فرزند‌تان یادآوری کنید که چه فضایل ارزشمندی دارند. بگویید که دوست‌شان دارید. به آنها نشان دهید که چقدر از بودن در کنار‌شان لذت می‌برید. با آنها صادق باشید. اظهار عشق و قدردانی از اعضای خانواده، انس و الفت بین آنان را عمق می‌بخشد و آنها را متحد می‌کند.
۵. من خیلی هوای اعضای خانواده‌ام را دارم
با اعضای خانواده‌تان همان‌گونه رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود. خانواده‌های موفق، سعی دارند این قانون طلایی را در زندگی‌شان اجرا کنند و تأثیرها و تبعاتی را که تصمیم‌گیری‌های‌شان متوجه خانواده می‌کند، به دقت ارزیابی می‌کنند؛ همچنین سعی می‌کنند فضایی عاطفی ایجاد کنند تا طرف مقابل، متوجه علاقه‌شان به آنها شود. آنان اشتیاق وصف‌ناپذیری برای عملی‌کردن اهداف مشترک‌شان دارند. گاهی خواسته‌های شخصی‌شان را قربانی تحقق اهداف مشترک خانوادگی می‌کنند. مانند وقتی که پدر خانواده بعد از گذراندن هفتۀ پردغدغۀ کاری، روز جمعۀ خود را صرف بازی با فرزندان کند، یا برخلاف میلش در اردویی شرکت کند که همسرش دوست دارد.
۶. سه‌سوته عذرخواهی می‌کنم
گاهی ناخواسته موجب ناراحتی نزدیکان‌تان می‌شوید و احساسات‌شان را جریحه‌دار می‌کنید. سوءتفاهم، جزء لاینفک زندگی خانوادگی‌ست. اگر دلخوری‌ها مرتفع نشود، ممکن است اعضای خانواده دربارۀ هم بدگمان شوند و رفاقت خانوادگی جای خود را به بغض و کینه بدهد. در خانواده‌های موفق، اختلاف‌ها اجازه ندارند عمق بگیرند، مشاجرات به سرعت حل می‌شوند، شخصی مقصر برای عذرخواهی عجله دارد و مسئولیت اشتباهش را برعهده می‌گیرد و هیچ‌کس با شنیدن نظر مخالف عصبانی نمی‌شود؛ حتی اگر والدین در مواجهه با فرزندان حقی را ضایع کنند، داوطلبانه عذرخواهی می‌کنند و غیرمستقیم به فرزند‌شان اهمیت عذرخواهی را متذکر می‌شوند تا او بتواند شرایط مشابه زندگی‌اش را به‌طور مؤثری مدیریت کند.
)