فاطمه لیاقت

پذیرایی از میهمانان کودک و نوجوان هیئت

تا جایی که یادم دارم، خاطراتم از عزاداری‌های عاشورا، به گریه‌های بلند و پذیرایی‌های هیئت گره خورده است؛ گریه‌های بلند، برای آن‌که نگران مادرم می‌شدم و پذیرایی هیئت، برای آن‌که احترام میزبان به میهمان را براساس آن اندازه می‌گرفتم. واقعیت این است که سهم کودکان و نوجوانان از مراسم عزاداری، به مشاهده‌های عینی و تجربۀ زیسته‌شان در این مراسم وابسته است. به گمان من، یکی از بزن‌گاه‌های جذاب برای کودک و نوجوان، بروز هم‌زمان عشق و ادب در کربلاست؛ چیزی که به‌شدت نسل نوی خود را از آن محروم کرده‌ایم. این دو نقطه، به روایت بسیاری از کسانی که دل به حادثه‌سازان آن روز سپرده‌اند، نقطۀ آغاز پیوستن‌شان به امام حسین7 بوده است. خانواده‌های غیرمذهبی بسیاری را می‌شناسم که با دیدن ادب و محبت در پذیرایی‌های هیئت، به جمع عزاداران پیوسته‌اند.

این مقدمه را نوشتم تا بگویم آنچه نوجوان با تمام ویژگی‌های نوجوانی، یعنی جذبۀ اخلاق، استقلال‌طلبی و هویت‌یابی در بافت مذهبی یا غیرمذهبی نیاز دارد، احترام و محبت‌دیدن در مجلس عزاداری‌ست. هیئتی را سراغ دارم که با آداب پذیرایی مؤدبانه از میهمانان عزادارش،‌ نوجوانان و کودکان بسیاری را با عزاداری‌های محرمش همراه کرده است.

میزبان هیئت خودش کفش‌های عزاداران را پشت در ورودی جفت می‌کند، جلوی پای یک به یک‌شان می‌ایستد، به نوجوان و کودک‌شان گرم‌تر سلام می‌دهد و خوش‌آمد می‌گوید، وقت رفتن یکایک را بدرقه و ازشان تشکر می‌کند، به نوجوان‌ها التماس دعای جدی، غلیظ‌تر از میان‌سالان و سال‌مندان می‌گوید، چای بی‌نعلبکی و خرمای بدون پیش‌دستی را ممنوع کرده است، به خادمان هیئت سپرده که برای تعارف جلوی تک‌تک میهمان‌ها ـ از کودک تا بزرگ‌سال ـ خم شوند، ادب کنند و دودستی، صبورانه و با لبخند تعارف کنند، غذادادن دم در ورودی را بی‌حرمتی به میهمان می‌داند، وقتی سخنرانی شروع شود، آشپزخانه باید سکوت باشد و پذیرایی قطع شود، برای کودکان و نوجوانان خوراکی‌های جذابی کنار گذاشته که تک‌تک تعارفشان می‌کند، به‌تازگی وسایل سرگرمی بی‌صدایی خریده که برای بچه‌ها مناسب باشد و... .

او تمام این احترام را از یک حسینیۀ قدیمی آموخته که بر ادبش افزوده است؛ چنان‌که خیلی وقت‌ها، تعداد نوجوانان و کودکانی که میهمان مراسم عزا می‌شوند، قابل توجه است.