سهیلاملکی

سرم درد می‌کرد و انگار تویش طبل می‌زدند! بساط همیشگی‌ام است. هروقت برای انجام کاری داخل شهر می‌روم، با همین سردرد برمی‌گردم. میگرن دارم؛ اما همۀ مسئله به این برنمی‌گردد. بعید می‌دانم بقیه با این سروصداهای اضافۀ شهر، مشکلی نداشته باشند. آن از همسایه که آفتاب نزده آمده و برای خانۀ نیمه‌کاره‌اش مصالح خالی می‌کند؛ این هم از صدای دزدگیر ماشین توی کوچه که هفت صبح، یک‌ربع بی‌وقفه آژیر کشید. امان از بوق موتورها و ماشین‌ها! می‌خواهند مسافر سوار کنند بوق می‌زنند، برای سلام به دوست آن سمت خیابان بوق می‌زنند، برای تذکر به رانندۀ جلویی بوق می‌زنند، خوشحال‌اند بوق می‌زنند و بی‌حوصله‌اند بوق می‌زنند. انگار صداهای انباشته در خیابان کم است که می‌خواهند کمبودها را جبران کنند! به همین دلیل وقتی شب برمی‌گردیم خانه، حوصلۀ حرف‌زدن نداریم و دوست نداریم صدایی بشنویم. همه شهر آرامی را دوست داریم که نه‌تنها با خردکردن اعصاب‌مان، سلامت روانی‌مان را به خطر نیندازد، بلکه از چنان آرامشی برخوردار باشد که ما نیز آرام شویم. همه شاکی هستیم و دنبال مقصریم؛ اما واقعاً شروع این ناآرامی‌ها کجاست؟ واقعیت این است که ما شهروندان، خودمان در به وجود آمدن این حجم از آلودگی صوتی بی‌تقصیر نیستیم. شهرداری هم در قبال پیش‌گیری و کنترل این مسئله وظایفی دارد. شاید قبلش بهتر باشد که ببینیم آلودگی صوتی دقیقاً چیست و دربارۀ وظایف شهروندان و متولیان خدمات شهری صحبت کنیم.

آلودگی صوتی، امواج ناخواسته‌ای‌ست که بر فعالیت موجودات زنده ـ به‌ویژه انسان ـ اثر می‌گذارد و می‌تواند باعث عوارض جسمی و روحی، خاصه اختلال در اعصاب شنوایی بشود. واحد اندازه‌گیری آلودگی صوتی «دسی‌بل» نام دارد و آستانۀ تحمل گوش انسان، حدود ۱۳۰ دسی‌بل است. در یک محیط باز، امواج صوتی بدون برخورد به مانع، روند انتشار را تا مرز تباهی ادامه می‌دهند. انسان به سروصدا عادت می‌کند؛ ولی آلودگی صوتی عامل خستگی‌ست و ظرفیت کار انسان را ـ چه در مشاغل فکری و چه در شغل‌های بدنی ـ کاهش می‌دهد. آلودگی صوتی از مهم‌ترین آلودگی‌های زیستی و این مسئله در اکثر کشورهای صنعتی، از مهم‌ترین موضوعات حیطۀ مدیریت و برنامه‌ریزی شهری و زیست‌محیطی‌ست. در مدیریت کلان شهرسازی، ‌معماری داخلی مراکز بهداشتی ـ درمانی، آموزشی و تحقیقاتی، مسکونی، تجاری و طراحی ماشین‌آلات صنعتی نیز، مورد توجه ویژه است. حالا ببینیم نهادهای رسمی چه وظایفی دارند و چه کارهایی می‌توانند انجام دهند.

پیشنهاد ما به مسئولان

ایده‌هایی برای پیش‌گیری و کنترل آلودگی صوتی از سوی نهادهای رسمی

1. فرهنگ‌سازی از طریق رسانه‌های عمومی برای عدم استفادۀ مردم از خودروهای شخصی و موتورسیکلت‌هایی که باعث افزایش آلاینده‌های صوتی می‌شوند؛
2. تبدیل به احسن خودروهای فرسوده که علاوه بر کاهش آلودگی هوای منتشره از آن‌ها، میزان صدای تولیدی نیز در حد قابل توجهی کاهش می‌یابد؛
3. استفاده از سدهای آکوستیکی که دیواره‌هایی‌ست دارای جنس، طول، شکل، ارتفاع و طراحی ویژه؛
4. استفاده از پوشش گیاهی دارای ارتفاع کافی، عرض و تراکم مناسب؛
5. جلوگیری از تردد خودروهای سنگین در خیابان‌های فرعی در شب؛
6. استفاده از آسفالت‌های متخلخل برای تماس کمتر سطح تایر با سطح جاده که از عوامل مؤثر در ایجاد صداست؛
7. انتقال مشاغلی که باعث آلودگی صوتی در مناطق مسکونی می‌شوند (مانند کارگاه‌های آهنگری، صافکاری، جوشکاری، پرسکاری، راشکاری و...)؛
8. جلوگیری از نصب و استقرار کارخانجات صنعتی در مناطق مسکونی؛
9. خروج ایستگاه‌های قطارهای بین‌شهری، فرودگاه‌ها، پایانه‌های مسافربری بین‌شهری، پادگان‌ها، پارکینگ‌های ترابری و... از مناطق مسکونی؛
10. نظارت شرکت‌های کنترل کیفیت و سازمان‌های نظارتی بر صنایعی که مولد آلودگی صوتی هستند؛
11. برخورد جدی پلیس با استفاده‌کنندگان وسایل آلوده‌کنندۀ صوتی؛
12. نصب تابلوهای بوق‌زدن ممنوع در مناطقی که ضروری‌ست.

پیشنهاد ما به شهروندان

شهروندان برای پیش‌گیری و کنترل آلودگی صوتی چه می‌توانند بکنند؟

1. استفاده از پنجره‌های قطور یا دوجداره؛
2. طراحی اصولی ساختار بیرونی بنا؛
3. استفاده از مصالح پیش‌ساختۀ آکوستیک در دیوارها و سقف‌ها؛
4. کاشت درخت و بوته مقابل ساختمان‌ها برای جذب انرژی صوتی؛
5. بناکردن ساختمان به دور از منبع آلودگی صوتی؛
6. طراحی اتاق خواب و نشیمن به‌طوری که در فضاهای ساکت و دورتر از منبع سروصدا قرار گیرند؛
7. انتخاب لوازم منزل، اسباب‌بازی و وسایل برقی از نوع کم‌سروصدای آن‌ها هنگام خرید؛
8. استفاده از پلاک‌های گوشی در مکان‌های پرسروصدا؛
9. استفاده از پرده‌های قطور جلوی پنجره و پوشاندن کف با فرش یا موکت؛
10. استفاده از بوق فقط در موارد اضطراری؛
11. کنترل سروصدای حیوانات خانگی؛
12. مراعات حقوق همسایه‌ها، هنگام گوش‌کردن به صدای موسیقی، تلویزیون یا رادیو؛
13.  استفاده از هدست به‌جای گوشی‌های هدفن (آن‌هایی که درون کانال گوش قرار می‌گیرند)؛
14. در صورت اشتغال در محیطی با آلودگی صوتی، مراجعه به پزشک برای تست شنوایی به‌صورت ادواری؛
15. آگاه‌سازی دیگران از خطرهای آلودگی صوتی.