تا حالا عکس دمِ صبح بازیگران رو دیدید؟!

(واکاوی معضل آرایش افراطی برخی از بازیگران و چالش عکس بدون آرایش)

فاطمه علیزاده

در سریال پایتخت صحنه­ای طنز و فراموش­نشدنی وجود دارد که قریب به یقین لبخند را بر روی لب­های زیادی به ارمغان آورده است. هما برای شرکت در مراسم عروسیِ ارسطو به آرایشگاه رفته و کارگردان با زیرکی تمام به خاطر معذوریت­های خود در نشان دادن آرایش افراطی، صحنه را بر شینیون و کفش پاشنه بلند هما متمرکز کرده است. نقی وقتی می­بیند حجم عظیمی زیر روسری هما قرار گرفته به نحوی که نقی به زور تا سر شانه­های هما می­رسد، از روی سادگی و صفای باطنش صریحا اعلام می­کند که در عروسی شرکت نخواهد کرد. وقتی هما علت را جویا می­شود، با حالتی طنز از هما می­پرسد: «اون بالا هوا خوبه، خوش می­گذره؟!...مگه داریم، مگه میشه!»

واقعیت اکنون سینمای ایران، نوعی افراط در آرایش کردن بازیگران زن و خودنمایی بی­حدوحصر برای جلب توجه طرفداران­شان است. طرفدارانی که اغلب جمع زیادی از دختران نوجوان و جوان هستند که هر نوع آرایش و پوشش بازیگران محبوب خود را تقلید کرده و بی­توجه به تبعات این نوعِ افراط­گونه از خودنمایی برای خود و سرنوشت آینده­شان، کاملا سرگرم به خرید مارک­های مختلف لوازم آرایشی و مشابهت با سلبریتی­ها می­شوند. کافی است فلان بازیگر، از رنگ رژلب خاصی استفاده کند تا از همین فردا به مد روز تبدیل شده و مشتری­های زیادی برای فروشندگان لوازم آرایشی مهیا کند!

با نگاهی روانشناسانه و دقیق در این پدیده،  تاثیر غیرقابل باور و فوق العاده­ بالای تقلید از افکار، عقاید، پوشش و آرایش بازیگران بر ذهن و روان طرفداران آنها خصوصا دختران جوان و نوجوان مشاهده می­شود. مگر می­شود یک دنیای کاملا فانتزی و پر از رنگ و لعاب­ در جلوی چشمت باشد و تو به آن بی­توجه باشی؟ چهره­ی جراحی شده و میکاپ شده­ی خانم بازیگر را ببینی و به عنوان یک دختر جوان دلت نخواهد؟

وقتی در شبکه­های اجتماعی در حال گَشت­زنی هستید، به وفور عکس­های جذاب و میکاپ شده­ی بازیگران را می­بینید که با ناز و عشوه، علاوه بر تبلیغات برای خانم آرایشگر و لوام آرایشی با مارک فلان و بهمان، در حال جمع کردن فالور و مخاطب بیشتر برای صفحه­های خود هستند و تو نیز ناخودآگاه خود را جزو دنبال­کنندگان آن خانم بازیگر می­بینی!

واقعیت این است که تقریبا هیچ یک از این بازیگران نسبت به آرایش­های افراطی و نامتعارف خود، هدف خاصی نداشته و بیشتر در پی نشان دادن زیبایی حداکثری خود به مخاطبان­، جلوه­گری و دریافت حسن توجه، تعریف و تمجید و به اصطلاح like از سوی آنها هستند. در سطحی نازل­تر ممکن است قصد بازیگر از به نمایش گذاشتن تصویر پررنگ و لعاب خود، تبلیغاتی خاص و منافع اقتصادی باشد که البته درصد وجود این عامل کمتر از خودنمایی و جلوه­گریِ مدنظر آنهاست.

انتقاد خانم بازیگر از آرایش غلیظ برخی از بازیگران زن!

شدت استفاده از لوازم آرایشی از سوی برخی از بازیگران ایرانی، خصوصا بازیگران جوان و تازه­کار، تا حدی است که در مواردی بازیگران سرشناس و حرفه­ای مجبور به تذکر رسانه­ای و ابراز واکنش نسبت به آن می­شوند. چندی پیش مهتاب کرامتی، به صورت علنی از وضعیت آرایش غلیظ و زننده­ی بازیگران زن انتقاد کرده و به صورت کاملا منطقی سعی در انتقاد از وضع موجود دارد. او در ادامه چنین می­گوید:

«...ما در گریم دو شاخه داریم؛ «متعادل سازی و نامتعادل سازی». متعادل سازی همین است که بتوانی یک چهره مرتب، درست ولی زیباتر داشته باشی و این بستگی به الگویی دارد که برای زیبایی دارید. هرچه چهره ساده­تر ولی کاریزماتیک­تر باشد بهتر است و مسیر ورود به سینما را برای علاقمندان به بازیگری راحت­تر می­کند.»

او در ادامه اشاره می­کند: «دوستی برای بازی در سکانسی از یک فیلم با چنان آرایشی می­آید که همه را بهت زده می­کند. گریمور مجبور می­شود صورت او را کاملا بشوید و با یک متعادل سازی توسط یک فوم ساده و گریم خیلی کم، این دختر را زیبا کند. در یکی از فیلم­ها آن دختر به قدری زیبا شد و چهره تاثیرگذاری پیدا کرد که دیگر نتوانستم مقاومت کنم و گفتم: چرا با خودت این کار را می کنی؟ اما متاسفانه بعد از مدتی دوباره او را با همان آرایش غلیظ و نافرم دیدم. متاسفانه الگوهایمان اشتباه است. در اروپا می­بینیم که همه چهره­ها ساده است و تنها در مراسم رسمی از لوازم آرایش استفاده می­کنند.»

چالش عکس بدون آرایشِ صبح­گاهی

در میان هیاهوی شبکه­های مجازی و چالش­های متعدد و هیجان­انگیز، چندی پیش چالشی توسط یکی از بازیگران سرشناس ایرانی به راه افتاد که طی آن جمع زیادی از بازیگران «تصاویر بدون آرایش» خود یا به اصطلاح «تصاویر صبح­گاهی» خود را به نمایش گذاشتند. ناگفته نماند که این کار با واکنش­های مثبت و منفی زیادی از سوی مخاطبان روبرو بود.

چالش عکس بدون آرایش را اولین بار لیلا اوتادی، بازیگر زن سینما و تلویزیون، به راه انداخت. این کمپین به سرعت در فضای مجازی با استقبال دیگر هنرمندان مواجه شد و بازیگران زن ایرانی تصاویر بدون آرایش خود را منتشر کردند. در نخستین پستی که در این باره منتشر شد، لیلا اوتادی عکس ظاهراً بدون آرایشی را منتشر کرده و همراه آن نوشته بود: «این عکس صبحه و عکس بدون آرایشمه، خانم‌های بازیگر رو به چالشِ گذاشتنِ عکس بدون آرایش صبح دعوت می‌کنم».

پس از این بود که بازیگرانی چون هانیه توسلی و یکتا ناصر بلافاصله و دیگر بازیگران به‌مرور به این چالش پیوستند و هر یک با انتشار عکس‌هایی بدون آرایش، به لیلا اوتادی پاسخ مثبت دادند. لادن طباطبایی، هانیه توسلی، ترانه علیدوستی، بهاره رهنما، شقایق دهقان، یکتا ناصر، طناز طباطبایی، هدیه تهرانی، مهناز افشار به این کمپین پیوستند و عکس­های صبح­گاهی خود را منتشر کردند. از دیگر بازیگران زن ایرانی که به طور رسمی‌ و با انتشار عکس‌شان ذیل هشتگ این چالش به آن پیوستند نیز می‌توان به این اسامی اشاره کرد: مریلا زارعی، یکتا ناصر، روناک یونسی، سمانه پاکدل، رزیتا غفاری، پریناز ایزدیار، سحر دولتشاهی، تینا آخوندتبار، حدیث میرامینی، سحر ولدبیگی، شیلا خداداد، کمند امیرسلیمانی، نرگس محمدی و نگار جواهریان.

نکته مهمی که در این کمپین مورد غفلت واقع شد، روشن نشدن هدف از این کار است. در واقع هیچ یک از بازیگران توضیح ندادند که با پیوستن­شان به این کمپین، چه هدفی را دنبال می­کنند. اگر کمی نکته­سنج باشیم شاید بتوان حدس زد که انتشار این عکس­ها، پاسخی به انتقادهای کوبنده بر علیه بازیگران زن ایرانی است. یکی از انتقادهای مهم در این خصوص مبنی بر این واقعیت است که آنها همواره چهره واقعی خود را پشت آرایش­های غلیظ و میکاپ­های آن­چنانی پنهان می­کنند. این در حالی است که طرفداران و مخاطبان این بازیگران همواره علاقمند هستند که چهره واقعی این بازیگران را نیز ببینند. به نظر می­رسد یکی از اهداف عمده از برپایی چنین کمپینی از سوی یک بازیگر و استقبال بسیار خوب دیگر بازیگران زن ایرانی پافشاری بر این نکته است که آنها می­خواهند اعلام کنند که تنها با آرایش نیست که زیبا به نظر می­رسند بلکه زیبایی­شان چندان وابسته به لوازم آرایشی که استفاده می­کنند نیست. ناگفته نماند که برخی از این بازیگران بدون اینکه چنین ادعایی داشته باشند، صرفا برای نشان دادن صورتی صمیمانه­تر از خود، عکس­های بدون آرایش­شان را منتشر کردند.

تازه‌ترین عکسی که به عکس‌های رسمی این کمپین افزوده شده، لادن طباطبایی است که با انتشار عکسی بدون آرایش از صورتش نوشت: «به‌کررات متهم شدیم به آرایش زیاد و جراحی‌های متعدد و ژل و بوتاکس... بالاخره نفهمیدم؛ آیا من از آمپول و عمل می‌ترسم یا نه!!!؟» او در ادامه در صفحه شخصی خود می­نویسد:

«این عکس که می‌بینید؛ صورت شسته بدون یک‌ذره کرم! همین حالا! داغ داغ! با حفظ آینه و شناسنامه! با داشتن یک فرزند بیست‌وشش‌ساله و یک ده ساله می‌باشد! چون کلا به میمیک صورتم علاقه دارم، هرگز طرف ژل و بوتاکس نمی‌رم! اهل آرایش‌کردن نیستم زیاد، چون تنبلم! اصلاً اعصاب معطلی جلو آینه ندارم! می‌گین نه؟ گریمورهایی که بابت بندنشدن من عذاب‌ها کشیدند شاهدن! »

پ.ن. دیدم انگار بفهمی نفهمی یه چالش عکس بازیگران بدون آرایش داره راه می‌افته!  گفتم عقب نمونم».

ناگفته نماند با وجود اینکه لادن طباطبایی خیلی دیر نسبت به این کمپین واکنش نشان داده و به آن پیوسته بود ولی این اولین بار بود که یک بازیگر به همراه انتشار عکس بدون آرایش، به هدف از پیوستن به چنین کمپینی اشاره مستقیم کرده بود.  
البته، این فقط عکس‌های رسمی نبودند که در این باره منتشر می‌شدند. هم پیش از به‌راه‌افتادن چالش لیلا اوتادی و هم بسیار پیش از آن، مردم در فضای مجازی، تصاویری از بازیگران بدون آرایش به اشتراک می‌گذاشتند. همین باعث شده که حالا تشخیص بازیگرانی که رسماً به این کمپین پیوسته‌اند با کسانی که دیگران عکس‌شان را منتشر کرده‌اند، سخت شود.

کاش سلبریتی­های مشهور و محبوب در قلب­های مردم، روزی به این درک از زیبایی باطنی و ذاتی خود برسند که طرفداران خود را نیز به عدم استفاده افراطی از لوازم آرایشی و جلوه­گری کاذب دعوت کرده و خود نیز به این توصیه پایبند باشند.

واکنش کاربران فضای مجازی در مواجهه با تصاویر بدون آرایش بازیگران

اگرچه این کمپین با استقبال شدید بازیگران زن روبرو شد، اما در میان کاربران فضای مجازی نیز با واکنش­های متفاوتی همراه بود. افرادی که از تصویر بدون آرایش بازیگران مورد علاقه­شان به وجد آمدند و شروع به تعریف و تمجید کردند و در مقابل افرادی که دست به فرافکنی زده و مغرضانه عیب­جویی کردند. در ادامه به برخی از نظرات اشاره شده است:

«ممنون بابت این چالش. من خیلی باهاش موافقم. و ممنون از عزیزانی که بهش پیوستن. واقعا دم بازیگرای خوبمون گرم که نیازی به آرایش ندارن. به امید روزی که دیگه اون آرایش­های غلیظ و غیرطبیعی رو نبینیم. من به شخصه واسه کسی که چهره خودش رو قبول داره بیشتر احترام قائلم. چون اینطوری هم واسه دیگران احترام قائل شده هم واسه خودش!»

«توی کشورهای اروپایی فقط پیرزن­ها که از قیافه افتادند آرایش می­کنند و جوان­هاشون کاملا بدون آرایش هستند. کاش کشورهای آسیایی و جهان سوم هم کمی اعتماد به نفس داشتند و اینقدر آرایش نمی­کردند.
فقط خدا میدونه چی توی این مواد آرایشی می­ریزند و به کشورهای جهان سوم می­فروشند.»

«اولا اینا یه کم آرایش دارن. این رو هر زنی میفهمه، دوما یه کمپین جراحی صورت و بینی بذارید معلوم میشه همه اینا جراحی­های میلیونی کردن و تازه شدن این که دارید می­بینید. خودتان قضاوت کنید.»

«نه همین لباس زیباست نشان ادمیت»

«همه عالى وزیبا وچقدر راحت و ساده! من وقتی ترکیه بودم، متوجه شدم هنرمندان اصلا در خیابون مثلا وقتی برای خرید می­روند، ارایش نمى­کنند.»

«به خدا سیرت مهمتره تا صورت ( منظورم این نیست که ایشان سیرت بدی دارند ، نه ! ) فقط میخوام بگم ،فرض به اینکه پنجاه درصد زنان خوش سیما و پنجاه درصد بد سیما بودند، آیا دیگه اونها از زندگی لذت نمی­برند یا شوهرانشان لذت نمی­برند؟ من معتقدم : صد در صد سیرت و اخلاق مهمتره تا صورت!»

«همه با آرایش قشنگ میشن ، مهم اینه که بدون آرایش قشنگ باشی».

«جالب بود و البته رواج این کار برای سلامتیشونم خوبه. بلکه یه ذره روی طرفدارهاشونم تاثیر بگذاره و کمتر برن سراغ این مسائل!»

«قیافه اکثرشون داغونه!»

«من به عنوان یک شهروند و پزشک ایرانی این پدیده مبارک را تبریک عرض می‌کنم»

«حداقل از نزدیک عکس می‌گرفتی! یکی نیست بگه بازیگرانی که احساس زیبایی می‌کنند، اون هم بدون آرایش! پس کی مجبورشون کرده با هفتاد قلم آرایش بیان بیرون؟ شاید با کمپین عکس بدون آرایش یه عده­ای اعتماد به نفس بالاتری پیدا کنن و آرایش نکنن و خودشون باشن »

«دیگه نه پیشنهاد بازی خواهند داشت و نه بیننده­ای!  لوازم آرایش چه میکنه؟!»