نوع مقاله : گزارش
تا حالا عکس دمِ صبح بازیگران رو دیدید؟!
(واکاوی معضل آرایش افراطی برخی از بازیگران و چالش عکس بدون آرایش)
فاطمه علیزاده
در سریال پایتخت صحنهای طنز و فراموشنشدنی وجود دارد که قریب به یقین لبخند را بر روی لبهای زیادی به ارمغان آورده است. هما برای شرکت در مراسم عروسیِ ارسطو به آرایشگاه رفته و کارگردان با زیرکی تمام به خاطر معذوریتهای خود در نشان دادن آرایش افراطی، صحنه را بر شینیون و کفش پاشنه بلند هما متمرکز کرده است. نقی وقتی میبیند حجم عظیمی زیر روسری هما قرار گرفته به نحوی که نقی به زور تا سر شانههای هما میرسد، از روی سادگی و صفای باطنش صریحا اعلام میکند که در عروسی شرکت نخواهد کرد. وقتی هما علت را جویا میشود، با حالتی طنز از هما میپرسد: «اون بالا هوا خوبه، خوش میگذره؟!...مگه داریم، مگه میشه!»
واقعیت اکنون سینمای ایران، نوعی افراط در آرایش کردن بازیگران زن و خودنمایی بیحدوحصر برای جلب توجه طرفدارانشان است. طرفدارانی که اغلب جمع زیادی از دختران نوجوان و جوان هستند که هر نوع آرایش و پوشش بازیگران محبوب خود را تقلید کرده و بیتوجه به تبعات این نوعِ افراطگونه از خودنمایی برای خود و سرنوشت آیندهشان، کاملا سرگرم به خرید مارکهای مختلف لوازم آرایشی و مشابهت با سلبریتیها میشوند. کافی است فلان بازیگر، از رنگ رژلب خاصی استفاده کند تا از همین فردا به مد روز تبدیل شده و مشتریهای زیادی برای فروشندگان لوازم آرایشی مهیا کند!
با نگاهی روانشناسانه و دقیق در این پدیده، تاثیر غیرقابل باور و فوق العاده بالای تقلید از افکار، عقاید، پوشش و آرایش بازیگران بر ذهن و روان طرفداران آنها خصوصا دختران جوان و نوجوان مشاهده میشود. مگر میشود یک دنیای کاملا فانتزی و پر از رنگ و لعاب در جلوی چشمت باشد و تو به آن بیتوجه باشی؟ چهرهی جراحی شده و میکاپ شدهی خانم بازیگر را ببینی و به عنوان یک دختر جوان دلت نخواهد؟
وقتی در شبکههای اجتماعی در حال گَشتزنی هستید، به وفور عکسهای جذاب و میکاپ شدهی بازیگران را میبینید که با ناز و عشوه، علاوه بر تبلیغات برای خانم آرایشگر و لوام آرایشی با مارک فلان و بهمان، در حال جمع کردن فالور و مخاطب بیشتر برای صفحههای خود هستند و تو نیز ناخودآگاه خود را جزو دنبالکنندگان آن خانم بازیگر میبینی!
واقعیت این است که تقریبا هیچ یک از این بازیگران نسبت به آرایشهای افراطی و نامتعارف خود، هدف خاصی نداشته و بیشتر در پی نشان دادن زیبایی حداکثری خود به مخاطبان، جلوهگری و دریافت حسن توجه، تعریف و تمجید و به اصطلاح like از سوی آنها هستند. در سطحی نازلتر ممکن است قصد بازیگر از به نمایش گذاشتن تصویر پررنگ و لعاب خود، تبلیغاتی خاص و منافع اقتصادی باشد که البته درصد وجود این عامل کمتر از خودنمایی و جلوهگریِ مدنظر آنهاست.
انتقاد خانم بازیگر از آرایش غلیظ برخی از بازیگران زن!
شدت استفاده از لوازم آرایشی از سوی برخی از بازیگران ایرانی، خصوصا بازیگران جوان و تازهکار، تا حدی است که در مواردی بازیگران سرشناس و حرفهای مجبور به تذکر رسانهای و ابراز واکنش نسبت به آن میشوند. چندی پیش مهتاب کرامتی، به صورت علنی از وضعیت آرایش غلیظ و زنندهی بازیگران زن انتقاد کرده و به صورت کاملا منطقی سعی در انتقاد از وضع موجود دارد. او در ادامه چنین میگوید:
«...ما در گریم دو شاخه داریم؛ «متعادل سازی و نامتعادل سازی». متعادل سازی همین است که بتوانی یک چهره مرتب، درست ولی زیباتر داشته باشی و این بستگی به الگویی دارد که برای زیبایی دارید. هرچه چهره سادهتر ولی کاریزماتیکتر باشد بهتر است و مسیر ورود به سینما را برای علاقمندان به بازیگری راحتتر میکند.»
او در ادامه اشاره میکند: «دوستی برای بازی در سکانسی از یک فیلم با چنان آرایشی میآید که همه را بهت زده میکند. گریمور مجبور میشود صورت او را کاملا بشوید و با یک متعادل سازی توسط یک فوم ساده و گریم خیلی کم، این دختر را زیبا کند. در یکی از فیلمها آن دختر به قدری زیبا شد و چهره تاثیرگذاری پیدا کرد که دیگر نتوانستم مقاومت کنم و گفتم: چرا با خودت این کار را می کنی؟ اما متاسفانه بعد از مدتی دوباره او را با همان آرایش غلیظ و نافرم دیدم. متاسفانه الگوهایمان اشتباه است. در اروپا میبینیم که همه چهرهها ساده است و تنها در مراسم رسمی از لوازم آرایش استفاده میکنند.»
چالش عکس بدون آرایشِ صبحگاهی
در میان هیاهوی شبکههای مجازی و چالشهای متعدد و هیجانانگیز، چندی پیش چالشی توسط یکی از بازیگران سرشناس ایرانی به راه افتاد که طی آن جمع زیادی از بازیگران «تصاویر بدون آرایش» خود یا به اصطلاح «تصاویر صبحگاهی» خود را به نمایش گذاشتند. ناگفته نماند که این کار با واکنشهای مثبت و منفی زیادی از سوی مخاطبان روبرو بود.
چالش عکس بدون آرایش را اولین بار لیلا اوتادی، بازیگر زن سینما و تلویزیون، به راه انداخت. این کمپین به سرعت در فضای مجازی با استقبال دیگر هنرمندان مواجه شد و بازیگران زن ایرانی تصاویر بدون آرایش خود را منتشر کردند. در نخستین پستی که در این باره منتشر شد، لیلا اوتادی عکس ظاهراً بدون آرایشی را منتشر کرده و همراه آن نوشته بود: «این عکس صبحه و عکس بدون آرایشمه، خانمهای بازیگر رو به چالشِ گذاشتنِ عکس بدون آرایش صبح دعوت میکنم».
پس از این بود که بازیگرانی چون هانیه توسلی و یکتا ناصر بلافاصله و دیگر بازیگران بهمرور به این چالش پیوستند و هر یک با انتشار عکسهایی بدون آرایش، به لیلا اوتادی پاسخ مثبت دادند. لادن طباطبایی، هانیه توسلی، ترانه علیدوستی، بهاره رهنما، شقایق دهقان، یکتا ناصر، طناز طباطبایی، هدیه تهرانی، مهناز افشار به این کمپین پیوستند و عکسهای صبحگاهی خود را منتشر کردند. از دیگر بازیگران زن ایرانی که به طور رسمی و با انتشار عکسشان ذیل هشتگ این چالش به آن پیوستند نیز میتوان به این اسامی اشاره کرد: مریلا زارعی، یکتا ناصر، روناک یونسی، سمانه پاکدل، رزیتا غفاری، پریناز ایزدیار، سحر دولتشاهی، تینا آخوندتبار، حدیث میرامینی، سحر ولدبیگی، شیلا خداداد، کمند امیرسلیمانی، نرگس محمدی و نگار جواهریان.
نکته مهمی که در این کمپین مورد غفلت واقع شد، روشن نشدن هدف از این کار است. در واقع هیچ یک از بازیگران توضیح ندادند که با پیوستنشان به این کمپین، چه هدفی را دنبال میکنند. اگر کمی نکتهسنج باشیم شاید بتوان حدس زد که انتشار این عکسها، پاسخی به انتقادهای کوبنده بر علیه بازیگران زن ایرانی است. یکی از انتقادهای مهم در این خصوص مبنی بر این واقعیت است که آنها همواره چهره واقعی خود را پشت آرایشهای غلیظ و میکاپهای آنچنانی پنهان میکنند. این در حالی است که طرفداران و مخاطبان این بازیگران همواره علاقمند هستند که چهره واقعی این بازیگران را نیز ببینند. به نظر میرسد یکی از اهداف عمده از برپایی چنین کمپینی از سوی یک بازیگر و استقبال بسیار خوب دیگر بازیگران زن ایرانی پافشاری بر این نکته است که آنها میخواهند اعلام کنند که تنها با آرایش نیست که زیبا به نظر میرسند بلکه زیباییشان چندان وابسته به لوازم آرایشی که استفاده میکنند نیست. ناگفته نماند که برخی از این بازیگران بدون اینکه چنین ادعایی داشته باشند، صرفا برای نشان دادن صورتی صمیمانهتر از خود، عکسهای بدون آرایششان را منتشر کردند.
تازهترین عکسی که به عکسهای رسمی این کمپین افزوده شده، لادن طباطبایی است که با انتشار عکسی بدون آرایش از صورتش نوشت: «بهکررات متهم شدیم به آرایش زیاد و جراحیهای متعدد و ژل و بوتاکس... بالاخره نفهمیدم؛ آیا من از آمپول و عمل میترسم یا نه!!!؟» او در ادامه در صفحه شخصی خود مینویسد:
«این عکس که میبینید؛ صورت شسته بدون یکذره کرم! همین حالا! داغ داغ! با حفظ آینه و شناسنامه! با داشتن یک فرزند بیستوششساله و یک ده ساله میباشد! چون کلا به میمیک صورتم علاقه دارم، هرگز طرف ژل و بوتاکس نمیرم! اهل آرایشکردن نیستم زیاد، چون تنبلم! اصلاً اعصاب معطلی جلو آینه ندارم! میگین نه؟ گریمورهایی که بابت بندنشدن من عذابها کشیدند شاهدن! »
پ.ن. دیدم انگار بفهمی نفهمی یه چالش عکس بازیگران بدون آرایش داره راه میافته! گفتم عقب نمونم».
ناگفته نماند با وجود اینکه لادن طباطبایی خیلی دیر نسبت به این کمپین واکنش نشان داده و به آن پیوسته بود ولی این اولین بار بود که یک بازیگر به همراه انتشار عکس بدون آرایش، به هدف از پیوستن به چنین کمپینی اشاره مستقیم کرده بود.
البته، این فقط عکسهای رسمی نبودند که در این باره منتشر میشدند. هم پیش از بهراهافتادن چالش لیلا اوتادی و هم بسیار پیش از آن، مردم در فضای مجازی، تصاویری از بازیگران بدون آرایش به اشتراک میگذاشتند. همین باعث شده که حالا تشخیص بازیگرانی که رسماً به این کمپین پیوستهاند با کسانی که دیگران عکسشان را منتشر کردهاند، سخت شود.
کاش سلبریتیهای مشهور و محبوب در قلبهای مردم، روزی به این درک از زیبایی باطنی و ذاتی خود برسند که طرفداران خود را نیز به عدم استفاده افراطی از لوازم آرایشی و جلوهگری کاذب دعوت کرده و خود نیز به این توصیه پایبند باشند.
واکنش کاربران فضای مجازی در مواجهه با تصاویر بدون آرایش بازیگران
اگرچه این کمپین با استقبال شدید بازیگران زن روبرو شد، اما در میان کاربران فضای مجازی نیز با واکنشهای متفاوتی همراه بود. افرادی که از تصویر بدون آرایش بازیگران مورد علاقهشان به وجد آمدند و شروع به تعریف و تمجید کردند و در مقابل افرادی که دست به فرافکنی زده و مغرضانه عیبجویی کردند. در ادامه به برخی از نظرات اشاره شده است:
«ممنون بابت این چالش. من خیلی باهاش موافقم. و ممنون از عزیزانی که بهش پیوستن. واقعا دم بازیگرای خوبمون گرم که نیازی به آرایش ندارن. به امید روزی که دیگه اون آرایشهای غلیظ و غیرطبیعی رو نبینیم. من به شخصه واسه کسی که چهره خودش رو قبول داره بیشتر احترام قائلم. چون اینطوری هم واسه دیگران احترام قائل شده هم واسه خودش!»
«توی کشورهای اروپایی فقط پیرزنها که از قیافه افتادند آرایش میکنند و جوانهاشون کاملا بدون آرایش هستند. کاش کشورهای آسیایی و جهان سوم هم کمی اعتماد به نفس داشتند و اینقدر آرایش نمیکردند.
فقط خدا میدونه چی توی این مواد آرایشی میریزند و به کشورهای جهان سوم میفروشند.»
«اولا اینا یه کم آرایش دارن. این رو هر زنی میفهمه، دوما یه کمپین جراحی صورت و بینی بذارید معلوم میشه همه اینا جراحیهای میلیونی کردن و تازه شدن این که دارید میبینید. خودتان قضاوت کنید.»
«نه همین لباس زیباست نشان ادمیت»
«همه عالى وزیبا وچقدر راحت و ساده! من وقتی ترکیه بودم، متوجه شدم هنرمندان اصلا در خیابون مثلا وقتی برای خرید میروند، ارایش نمىکنند.»
«به خدا سیرت مهمتره تا صورت ( منظورم این نیست که ایشان سیرت بدی دارند ، نه ! ) فقط میخوام بگم ،فرض به اینکه پنجاه درصد زنان خوش سیما و پنجاه درصد بد سیما بودند، آیا دیگه اونها از زندگی لذت نمیبرند یا شوهرانشان لذت نمیبرند؟ من معتقدم : صد در صد سیرت و اخلاق مهمتره تا صورت!»
«همه با آرایش قشنگ میشن ، مهم اینه که بدون آرایش قشنگ باشی».
«جالب بود و البته رواج این کار برای سلامتیشونم خوبه. بلکه یه ذره روی طرفدارهاشونم تاثیر بگذاره و کمتر برن سراغ این مسائل!»
«قیافه اکثرشون داغونه!»
«من به عنوان یک شهروند و پزشک ایرانی این پدیده مبارک را تبریک عرض میکنم»
«حداقل از نزدیک عکس میگرفتی! یکی نیست بگه بازیگرانی که احساس زیبایی میکنند، اون هم بدون آرایش! پس کی مجبورشون کرده با هفتاد قلم آرایش بیان بیرون؟ شاید با کمپین عکس بدون آرایش یه عدهای اعتماد به نفس بالاتری پیدا کنن و آرایش نکنن و خودشون باشن »
«دیگه نه پیشنهاد بازی خواهند داشت و نه بینندهای! لوازم آرایش چه میکنه؟!»