مصاحبه با یک بانوی فعال در عرصه برگزاری جشن تکلیف

زهرا قدیانی

خانم میرهادی اولین جشن تکلیف را بیست سال پیش برای دختر خودش گرفت. خانواده ها او را سادات خانم صدا می کنند. حالا شش سال است که برای دخترها جشن تکلیف اجرا می کند. جشن تکلیفی که پر از ایده هایی است که بچه های این نسل می پسندند.

یکبار برای تمام عمر

در مقطع لیسانس حقوق اسلامی و روانشناسی و علوم تربیتی خوانده ام. در حوزه هم تا سطح دو درس خوانده ام. در آموزش و پرورش و حوزه علمیه در واحد تبلیغات کار می کردم. در روانشناسی رنگ و  دکور و تزئین جشن ها و مراسم مذهبی، هم پژوهش و کار کرده ام.  حالا هم شش سال است در زمینه ایده پردازی و اجرای جشن های مذهبی و بویژه جشن تکلیف فعال هستم. دیدیم دختربچه ها جشن تولد را خیلی دوست دارند. به فکر افتادیم که تزئینات زیبا را در قالب جشن تکلیف اجرا کنیم. جشن تکلیف مثل جشن عروسی یکبار در زندگی اتفاق می افتد و تاثیرش هم بسیار زیاد است بطوریکه کاملا در ذهنشان می ماند، دقیقا مثل جشن عروسی که خاطره اش تا آخر عمر در ذهن می ماند. یاد بچه ها می ماند که در سنی که به تکلیف رسیدم و  بعد از آن باید یک سری مسائل را رعایت می کردم، چنین جشنی را برای من گرفتند. همانطور که این جشن در ذهنشان می ماند انشاءالله که دلیل برگزاری این جشن هم به یادشان خواهد ماند. اینکه باید واجباتت را از این جشن به بعد رعایت کنی. حواست باید به خوبی ها باشد. حواست به احکام دینت باشد. از طرفی باید  این موارد را محتوا سازی کنیم از طرفی باید نوع اجرای جشن هم باید طوری باشد که نوجوان های این دوره بپسندند تا در ذهنشان بماند. یعنی ظواهر جشن هم در ماندگاری محتوای این جشن موثر است.

بسته بندی تبلیغاتی

حتی شرکت کنندگان در این جشن ها هم جذب این جشن می شوند و برای بچه های خودشان پیگیر این جشن می شوند. ما امیدواریم که محتوای این جشن از همین طریق منتقل شود. ما سعی می کنیم با ایجاد جاذبه بصری اول توجه همه را به جشن جلب کنیم تا بعد جذب محتوا شوند. خیلی ها را دیده ام که در این جور مجالس مذهبی شرکت می کنند اما اصلا به محتوا توجه نمی کنند چون ظاهر جشن جذبشان نکرده. خیلی ها اصلا در جشن تکلیف شرکت نمی کنند. مذهبی نیستند و می گویند ما که اینجور مجالس را نمی پسندیم. بقول آقای پناهیان که می گوید بچه های مذهبی بسته بندی تبلیغاتی خوبی ندارند. منظور کادو کردن و اینها نیست. منظور اینست  حرفی که می خواهیم بزنیم را در یک قالب زیبا و جذاب ارائه کنیم. برای جشن تکلیف هم سعی کردیم این قالب زیبا را فراهم کنیم. البته نه مدلی که با فرهنگ ما فاصله داشته باشد. مدلی که مطابق محتوای مورد نظر باشد و اسراف نداشته باشد. دو سه سالی کار کردیم تا به طراحی حال حاضرمان رسیدیم.

خودکفایی در جشن

می خواهیم اجرای این طرح های جدید جشن تکلیف برای همه قابل اجرا باشد. بهمین خاطر روش های آسان اجرای این طرح ها را در سایتمان به همه آموزش می دهیم. از ابتدا هم هدفمان این بود که همه خانواده ها بتوانند این جشن را برای فرزندانشان داشته باشند. با هر سطح بودجه ای بتوانند مجالس مذهبی را زیبا کنند. یک بخشی از تزئیناتمان را با قیمت بسیار ارزان، اجاره می دهیم و به خانواده بسیار ساده و روان آموزش می دهیم که خودشان بتوانند تزئینات استفاده کنند. فیلم های آموزشی در مورد برنامه های جشن تکلیف برایشان می فرستیم، حتی تلفنی هم برایشان توضیح می دهیم. خودشان هم می توانند در خانه ایده ها را اجرا کنند. مثلا احادیث مرتبط را می توانند روی کاغذ رنگی چاپ کنند و خود بچه ها دوربری کنند تا روی خوراکی ها یا هدایا بچسبانند. یا ریسه های اصول دین و فروع دین داریم که می توانند خودشان درست کنند. یا فرشته هایی که نماد فرشته های رقیب هستند را خودشان می توانند با مقواهای دو تومانی دربیاورند و در تزئینات استفاده کنند. ما الگوها و لوازم مورد نیازشان را در اختیارشان قرار می دهیم. انقدر این آموزش ها ارزان و ساده هستند که حتی کسی که تا بحال هیچ کار هنری ای انجام نداده هم می تواند انجام دهد. با یک بسته صدتایی بادکنک 15 تومانی، می توانند مجلس شان را بادکنک آرایی کنند.

جشن عبادت و خانواده های غیرمذهبی

همه مدل خانواده ای برای اجرای جشن تکلیف به ما مراجعه می کنند. هم مذهبی و هم حتی غیرمذهبی.  گاهی بچه هایی از خانواده های غیرمذهبی وقتی در جشن تکلیف دوستان خود شرکت می کنند عاشق نحوه اجرای این جشن می شوند و از خانواده های خود می خواهند برای آنها هم جشن تکلیف بگیرند. حتی دیده ام خانواده هایی که خودشان حجاب را هم رعایت نمی کنند اما برای دخترشان جشن عبادت گرفته اند. این مراسم را می گیرند به امید اینکه بچه هایشان رعایت کند. این خیلی برای من خوش آیند است. خانواده هایی به مراجعه می کنند و می گویند کل فامیل ما اهل رعایت های دینی نیستند، فقط ما یک خانواده به دستورات دینی عمل می کنیم. در این موارد وقتی فامیل ها در جشن تکلیف شرکت می کنند خیلی برایشان جالب است  و مورد توجه شان قرار می گیرد. بعضی از فامیل هایشان تازه آنجا با جشن تکلیف آشنا می شوند.

تاج بندگی

برنامه آتی مان اینست که ستاد جشن تکلیف راه بیاندازیم. همه بدانند که باید این جشن انجام بشود تا با وظائفشان آشنا شوند. مثل جشن عروسی که دو دوره زندگی فرد را از هم جدا می کند به فرزندمان بگوییم که بعد از این جشن زندگی تو هم تغییر می کند. می خواهیم این جشن صرفا یک جشن زیبا نباشد و از معنای خودش خارج نشود. مثلا دو خانم، نقش فرشته رقیب و عتیب را توی جشن ها بصورت نمادین بازی می کنند.فقط حضور فرشته در این جشن مورد نظر ما نیست. هدفمان اینست که محتوای دینی را هم از طریق اینها منتقل کنیم. مفاهیم دینی از زبان این دو فرشته شعرگونه خوانده می شود و چند بار تکرار می شود که در ذهن بچه ها بماند. بعد فرشته ها همان مفاهیم را با شعر و شوخی از بچه ها سوال می کنند و بچه ها جواب می دهند. جشن حالت یک  کارگاه آموزش مفااهیم دینی می شود. فرشته های رقیب و عتید به بچه ها می گویند ما کی هستیم و کارمان چیست. با شعر می خوانند که ما کارهای خوب و بد تو را ثبت می کنیم. اگر کار خوب انجام بدهی می نویسیم. اگر کار خوبت فلان شرایط را داشته باشد چند برابر ثواب می نویسیم. اگر کار بد کنی تا هفت ساعت نمی نویسیم شاید پشیمان شدی و جبران کردی. بعد دختر خانم مکلف را فرشته ها همراهی می کنند تا جایگاه نماز و در طول مسیر روی سرش گل می ریزند. بعد دخترخانم یک سوگندنامه که از قبل آماده شده را می خواند. بعد فرشته ها تاج بندگی را روی سرش می گذارند و او دو رکعت نماز شکر به جا می آورد و به مهمان ها هدیه های کوچکی که مزین به احادیث است را تقدیم می کند. از بزرگترها تشکر میکند که او را تا این سن رسانده اند.

ذوق بندگی

وقتی این بچه ها وارد جشن می شود از ذوقی که توی چشم های این بچه ها هست آدم حظ می کند. بهترین خاطره من همین ذوق بچه هاست. کاملا با این فرشته ها ارتباط برقرار می کنند. بعد مراسم بچه ها کلی تشکر می کنند. می گویند ما بعد این مجلس سعی می کنیم حواسمان باشد نمازمان را اول وقت بخوانیم. یکی از بچه ها با گریه اینها را می گفت. این جمله ها را که می گویند انگار تمام دنیا را به من می دهند. انقدر بچه لذت برده که به مادرش چنین حرفی میزند. هر مجلسی که می گیرم بهترین خاطراتم همین جملات بچه هاست. گاهی شده چندین سال از آن مجلس گذشته، وقتی ما را می بینند می گویند ما هنوز جملاتی که در آن مجلس گفته شد را یادمان هست. اولین بار این مجلس را بیست سال پیش برای دختر خودم گرفتم، هنوز خودش و دوستانش یادشان هست.

اسراف ممنوع

برای کمتر شدن هزینه ها و صرفه جویی با به مادرها پیشنهاد می کنیم مراسم را بصورت گروهی برگزار کنند. چند مادر جمع بشوند و با هم برای دخترهایشان جشن تکلیف بگیرند تا هزینه ها تقسیم بشود. اگر هم می خواهند مهمانی برای تک دختر خودشان باشد حداقل لوازم تزئینی را طوری انتخاب کنند و طوری استفاده کنند تا بتوانند همان لوازم را در اختیار دیگران هم قرار بدهند. حتی بعضی ها لوازم تزئینی را به خود ما برمی گردانند تا در اختیار دیگران قرار بدهیم که اسراف نشود.