مروری بر مدال‌آوری بانوان ورزشکار ایرانی در المپیک آسیایی

افزایش سی‌درصدی تعداد بانوان ورزشکار در کاروان ورزشی ایران، با افزایش سهم مدال‌آوری آن‌ها در بازی‌های آسیایی همراه بود، تا نمودار پیشرفت ورزش بانوان کشورمان در المپیک قاره‌ای به نمایش درآید.

حضور بانوان ایران در بازی‌های آسیایی، به مسابقات 1958 توکیو برمی‌گردد؛ اما اولین مدال بانوان در رشته‌ی والیبال و با مقام سومی این تیم در بازی‌های آسیایی 1966 بانکوک کلید خورد و در بازی‌های آسیایی تهران، با مدال‌آوری بانوان شمشیرباز ادامه یافت. در این رقابت‌ها، مدال طلای تیمی شمشیربازی فلوره و دو مدال نقره و برنز به دست آمد؛ اما کارشناسان، انقلاب شکوهمند اسلامی ایران را مبدأ ورزش بانوان لحاظ می‌کنند و افزایش آمار حضور ورزشکاران بانوی ایرانی و روند صعودی مدال‌آوری آن‌ها، سندی بر این مدعاست.

حضور قهرمانانی از محروم‌ترین روستاهای ایران در جمع افتخارآفرینان کاروان ورزشی، نشان از ورود ورزش به عمق میهن‌مان دارد؛ در صورتی که تا پیش از انقلاب اسلامی، ورزش کالایی لوکس شمرده می‌شد که به بخش محدودی از جامعه اختصاص داشت. همه‌گیرشدن ورزش و علاقه‌مندی خانواده‌ها برای حضور دختران‌شان در حوزه‌ی ورزش، نتایج خود را به‌مرور به نمایش گذاشت. موفقیت‌های به‌دست‌آمده در این عرصه را می‌توان تابعی از این اتفاق دانست.

بازی‌های آسیایی، معیاری برای سنجش قدرت ورزش کشورهای آسیایی در رقابت با یکدیگر است. از این رو تصمیم گرفتیم با مروری بر حضور بانوان ورزشکار ایرانی و مدال‌آوری آن‌ها در این رقابت‌ها، بدون بزرگ‌نمایی و با استناد به آمار و ارقام، به روند صعودی ورزش بانوان اشاره کنیم.

از پکن تا اینچوان

در بازی‌های آسیایی 1990 پکن، «لیدا فریمان»، تنها بانوی کاروان ایران بین ۱۲۵ ورزشکار مرد بود که در رشته‌ی تیراندازی به سیبل شلیک کرد.

چهار سال بعد و در بازی‌های هیروشیما، او و «لیلا تقی‌پور»، در رشته‌ی تیراندازی کاروان ورزشی ایران حضور داشتند.

در بازی‌های آسیایی بانکوک، تعداد بانوان ورزشکار ایران با افزایش هشت‌نفری مواجه شد و چهار ورزشکار در رشته‌ی تیراندازی و چهار ورزشکار در رشته‌ی قایق‌رانی به مصاف حریفان رفتند؛ اما فصل جدید مدال‌آوری بانوان ایرانی در این رقابت‌ها، از بازی‌های آسیایی 2002 بوسان کره‌ی جنوبی استارت خورد؛ جایی که «پروانه محمدتقی‌پور» تهرانی، در رشته‌ی تکواندو به مدال برنز رسید و مدال نقره‌ی تیمی تیراندازی ده‌متر، به بانوان تیرانداز ایران تعلق یافت، تا از این دوره به‌جای تعداد ورزشکار، مدال‌آوری بانوان ملاک قرار گیرد.

در بازی‌های آسیایی دوحه «آتوسا پورکاشیان»، در شطرنج تیمی با «احسان قائم‌مقامی» و «الشن مرادی»، مدال برنز شطرنج تیمی را به ارمغان آورد و در رشته‌ی تکواندو «افسانه شیخی» و «مهروز ساعی» دو مدال برنز کسب کردند.

بازی‌های آسیایی گوانگجو، با خیزش مدال‌آوری بانوان ایرانی همراه بود که تنوع رشته‌های افتخارآفرین و کسب نخستین مدال طلای انفرادی ورزش بانوان، نقاط عطف این دوره بود.

در رشته‌ی روئینگ تیمی بانوان سبک‌وزن چهارنفره، یک مدال برنز به نام ایرانی‌ها ضرب شد که «حمیرا برزگر»، «سولماز عباسی»، «مریم سعیدی» و «نسیم بن‌یعقوب»، اعضای این تیم را تشکیل می‌دادند.

در رشته‌ی تیراندازی نیز «الهه احمدی»، در پنجاه‌متر سه‌وضعیت، به مقام نائب‌قهرمانی رسید و در بخش تیمی ده‌متر، با ترکیب «الهه احمدی»، «مه‌‌لقا جام‌‌بزرگ» و «نرگس امامقلی‌نژاد»، مدال نقره و در بخش تیمی پنجاه‌متر سه‌وضعیت، با ترکیب «الهه احمدی»، «مه‌‌لقا جام‌‌بزرگ» و «مریم طالبی»، مدال برنز به بانوان تیرانداز ایرانی اختصاص یافت.

در رشته‌ی تکواندو، «راحله آسمانی» و «پریسا فرشیدی»، صاحب گردن‌آویز نقره شدند و «سارا خوش‌جمال فکری»، «سمانه شش‌پری» و «سوسن حاجی‌پور» به مدال برنز رسیدند.

در رشته‌ی ساندای ووشو، اولین مدال طلای انفرادی تاریخ ورزش بانوان، در بازی‌های آسیایی رقم خورد و «خدیجه آزادپور»، بر سکوی اول قاره‌ی کهن ایستاد. «الهه منصوریان» نیز، به مدال برنز این رشته رسید و در رشته‌ی کاراته «فاطمه چالاکی»، صاحب رتبه‌ی سومی و مدال برنز شد.

تیم ملی کبدی بانوان هم که برای نخستین‌بار به این روی‌داد اعزام شده بود، بر سکوی سومی ایستاد.

 در بازی‌های آسیایی 2014 باز هم تیراندازان در کسب مدال پیشرو بودند و یکی از طلاهای تیم ایران، به‌نام این رشته ضرب شد. «نجمه خدمتی» در تفنگ بادی ده‌متر انفرادی زنان، بر سکوی قهرمانی ایستاد و «نرجس امامقلی‌نژاد» در همین ماده نقره‌ای شد.

در تپانچه‌ی ده‌متر زنان در بخش تیمی، مدال نقره به «نجمه خدمتی»، «نرجس امامقلی‌نژاد» و «الهه احمدی» رسید.

در رشته‌ی دوومیدانی و در ماده‌ی پرتاب وزنه «لیلا رجبی» با کسب مدال نقره، اولین مدال‌آور این رشته لقب گرفت.

«آرزو حکیمی» نیز، در کایاک یک‌نفره‌ی دویست‌متر، «سونیا گماری» در اسلالوم انفرادی، «سولماز عباسی‌زاده» در روئینگ یک‌نفره و تیم روئینگ چهارنفره‌ی زنان، چهار مدال برنز بانوان ایرانی در رشته‌ی قایق‌رانی را به خود اختصاص دادند.

در رشته‌ی کاراته «حمیده عباسعلی»، دختر طلایی ایران بود و «فاطمه چالاکی» و «نسرین دوستی»، به مدال برنز رسیدند.

در رشته‌ی تکواندو نیز، سه مدال سهم بانوان ایرانی شد که «سوسن حاجی‌پور» به مدال برنز رسید؛ اما «فاطمه روحانی» و «اکرم خدابنده»، نقره‌ای شدند.

در رشته‌ی ووشو و بخش ساندا نیز «الهه منصوریان»، یک رده بالاتر از گوانگجو ایستاد و گردن‌آویز نقره را از آن خود کرد و در رشته‌ی کبدی بانوان هم، مشابه این پیشرفت به وقوع پیوست و تیم بانوان ایران، بر سکوی دوم قاره‌ی کهن تکیه زد.

شاهکار طلایی کبدی

بازی‌های آسیایی جاکارتا، با رشد تعداد بانوان ورزشکار اعزامی همراه بود و 97 ورزشکار خانم، کنار ۲۸۲ ورزشکار مرد، کاروان اعزامی کشورمان به هجدهمین دوره‌ی بازی‌های آسیایی را تشکیل می‌دادند.

قهرمانی تیم ملی کبدی بانوان، شاهکار ورزش بانوان در این رقابت‌ها بود. این تیم که تجربه‌ی دو مدال نقره و برنز را داشت، بر سکوی قهرمانی ایستاد.

در رشته‌ی قایق‌رانی و بخش روئینگ، تیم ایران با ترکیب «مهسا جاور»، «مریم کرمی»،‌ «نازنین رحمانی» و «مریم امیدی‌پارسا»، به مدال نقره رسید و در روئینگ سنگین‌وزن دونفره‌ی زنان «پریسا احمدی» و «مریم کرمی»، به مدال برنز دست یافتند.

«نازنین ملائی» هم، در رشته‌ی سبک‌وزن تک‌نفره‌ی بانوان، به مقام نائب‌قهرمانی رسید و در بخش کایاک تک‌نفره‌ی پانصدمتر زنان نیز «هدیه کاظمی» نقره‌ای شد.

در رشته‌ی ووشو و بخش‌های ساندا و تالو، «الهه» و «شهربانو منصوریان» و «زهرا کیانی»، سه نقره‌ای کاروان ایران لقب گرفتند.

در رشته‌ی کاراته «حمیده عباسعلی» و «رزیتا علیپور»، به مدال نقره رسیدند و «طراوت خاکسار» و «پگاه زنگنه»، برنزی شدند.

در رشته‌ی تکواندو و بخش پومسه «مرجان سلحشوری»، به مدال نقره رسید و «ناهید کیانی»، به مقام سومی دست یافت.

در رشته‌ی تیراندازی هم «مه‌لقا جام‌بزرگ» و در رشته‌ی پنجاک‌سیلات، «تهمینه کربلایی» به دو مدال برنز دست یافتند و در رشته‌ی میکس کامپوند تیراندازی هم «فرشته قربانی»، همراه هم‌بازی دیگرش، به مدال برنز رسید تا ره‌آورد بانوان ایران از میدان جاکارتا، خوش‌رنگ و پرافتخار باشد.

ظرفیتی که استفاده شد

مقام‌آوری بانوان ورزشکار ایرانی در میدان‌های بین‌المللی که با حفظ شئون اسلامی صورت می‌گیرد، معرف فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی‌ست و حجاب بانوان ایرانی در روی‌دادهای ورزشی برون‌مرزی، «نه» بزرگی به کسانی‌ست که تلاش دارند با مشغول‌کردن افکار دختران ایرانی به مسائل پیش‌پاافتاده، تمرکز آنان را از تلاش در مسیر رسیدن به اهداف منحرف کنند.

مروری بر روند مدال‌آوری بانوان ایرانی، نشان می‌دهد که بخشی از ظرفیت بالقوه‌ی نیمی از جمعیت جامعه، به مرحله‌ی بالفعل رسیده است؛ اما هنوز کار تمام نشده و در تکامل این مسیر، گام‌های بیشتری باید برداشته شود.