تا به امروز، چقدر نهج البلاغه خوانده­اید؟

فاطمه دولتی

نهج البلاغه در آینه‌ی بزرگان

خاورشناس نام‌دار فرانسوی، «پرفسور هانری کربن»، درباره‌ی شکوه و جلال «نهج البلاغه» می‌گوید: «این کتاب پس از قرآن و احادیث پیامبر(ص)، نه‌فقط به‌طور کلی برای حیات مذهبی تشیع، بلکه برای افکار فلسفی شیعیان، مهم‌ترین کتاب است. نهج البلاغه را می‌توان از مهم‌ترین منابع اصول عقاید دانست که از طرف متفکران شیعی ـ به‌ویژه اندیشمندان دوره‌ی چهارم ـ تعلیم شده است. تأثیر این کتاب را به شیوه‌های گوناگونی می‌توان حس کرد: تنظیم و ترتیب منطقی اصطلاحات، استنتاج نتایج صحیح، ایجاد اصطلاحات فنی در زبان عربی. این اصطلاحات با زیبایی و غنای فراوان، در زبان ادبی و فلسفی وارد شده و از متون یونانی که به زبان عربی ترجمه شده، کاملاً مستقل است. بعضی از مسائل فلسفی که با کلمات امام علی(ع) طرح شده، از سوی ملاصدرا و مکتب او با کمال بسط و بلاغت، اقتباس شده است.» این خاورشناس مسیحی، به بزرگی و عمق نهج البلاغه پی برده است. ما چطور؟

نهضت جهانی نهج­البلاغه‌خوانی

شاید در نگاه اول، خواندن نهج البلاغه و درک معارف آن کار سختی به نظر بیاید؛ اما همین حالا که شما این مطلب را می‌خوانید، در گوشه‌گوشه‌ی کشورمان ایران و کشورهای جهان، نهضت جهانی نهج­البلاغه‌خوانی در حال اجراست. شما هم می‌توانید با کاروان بیش از نیم‌میلیون نهج‌البلاغه‌خوان در ایران اسلامی و در بیش از سی کشور جهان همراه شوید.

روش آسان مطالعه در نهضت جهانی نهج‌البلاغه‌خوانی

الف) روزانه ده الی بیست دقیقه.

ب) فقط مطالعه‌ی ترجمه‌ی نهج البلاغه (ترجمه‌ی مرحوم دشتی).

ج) در مرحله‌ی اول نهضت (خواندن)، به یادداشت و حفظ و شرح نمی­پردازیم و از کنار نکات مبهم عبور می­کنیم.

د) ابتدا از حکمت‌های آن شروع می­کنیم؛ سپس نامه‌ها را از آخر به اول و بعد خطبه‌ها را نیز از آخر به اول می‌خوانیم.

برای خریدن نهج البلاغه‌ی باکیفیت و بسیار ارزان، در هر نقطه از کشور، می­توانید از طریق این شماره اقدام کنید: ۰۹۱۲۷۰۳۸۵۸۰

من هم نهج البلاغه می­خوانم

امروزه این اصطلاح را زیاد می­شنویم که دنیای ما با دنیای دیگران فرق می­کند. گاهی پدر و مادرها، این جمله را درباره‌ی فرزندان‌شان می­گویند و گاهی فرزندان درباره‌ی آن‌ها یا افراد مختلف جامعه درباره‌ی یکدیگر؛ اما این «تفاوتِ دنیاها»، فقط در حد اصطلاح نیست و واقعاً حکایت از فاصله‌هایی حقیقی دارد. امروزه دنیای فرزندان، چنان با یکدیگر و با والدین‌شان تفاوت پیدا می‌کند که انگار حرف یکدیگر را نمی­فهمند. لذت‌ها و ناخوشی‌های آنان هیچ‌گاه هم‌سو و هماهنگ نیست و رفتارهای‌شان، معمولاً مورد پسند دیگری واقع نمی­شود.

در نگاهی کلی، می­توان گفت همه‌ی این فاصله‌ها و اصطلاحاً تفاوت دنیاها، ناشی از اختلاف در اندیشه‌هاست؛ یعنی نظام تفکر افراد، هم‌سو نیست و این اختلاف، موجب تفاوت در انگیزه‌ها و به‌تبع آن، تفاوت در رفتار می‌شود. نهج البلاغه‌ی مولا علی(ع)، کتابی‌ست که همگان بر غنا و علمی‌بودن آن قسم یاد می­کنند و به لبریزبودنش از حکمت اعتقاد دارند.

از طرفی شخصیت آن حضرت، به‌گونه‌ای‌ست که محبوب قلوب است. پس یقیناً غالب افرادی که اندک آشنایی با این کتاب بی‌نظیر داشته باشند، انس و اشتغال به مطالعه‌ی آن را مفید و ضروری می­دانند. به عبارت دیگر نهج البلاغه پس از قرآن کریم، کتابی‌ست که همگان دوست دارند در دنیای آن وارد شوند و بر محورشدنش در مدار زندگی اتفاق نظر دارند.

با الفت‌گرفتن خانواده و جامعه به کتابی واحد که علم و حکمت در حوزه‌های گوناگون زندگی دارد، نظام اندیشه‌ها به یکدیگر نزدیک و نزدیک‌تر می­شود و درنهایت، رفتارها را شبیه هم می‌سازد و دنیاهای‌مان را به هم نزدیک می­کند و محور تعامل افراد با یکدیگر است.

اصفهانی­ها و نهج البلاغه

برای آن‌که نهضت جهانی نهج­البلاغه‌خوانی بتواند هرچه فعال‌تر و پویاتر، به ترویج و نشر این کتاب و معارفش بپردازد، اقدام به تشکیل قرارگاه­هایی در برخی شهرها و استان­ها کرده است. در استان اصفهان، قرارگاهی تشکیل شده تا خواهران و برادران علاقه‌مند، در راستای اهداف نهضت فعالیت کنند.

از جمله فعالیت­های قرارگاه اصفهان:

🔸 برپایی ایستگاه­های تبیین نهج البلاغه، در مناسبت­های مختلف: ایام عید غدیر، سیزدهم ماه رجب و شب‌های محرم، و در مکان­های مختلف، از جمله مساجد، حسینیه‌ها، پل خواجو و میدان امام؛

🔸 دیدار با خانواده‌ی معظم شهدا، از جمله شهید حججی و معرفی نهضت جهانی نهج‌البلاغه‌خوانی خدمت این بزرگواران؛

🔸 راه‌اندازی و برگزاری بیش از شصت جلسه‌ی نهج‌البلاغه‌خوانی در مساجد، منازل و...، در استان و شهرستان­ها، با مساعدت بیش از پنجاه مبلّغ و مربی نهج‌البلاغه‌خوانی؛

🔸 برگزاری کارگاه‌های تخصصی برای تربیت مربیان جلسات؛

🔸 آشناکردن کودکان و نونهالان با امیر مؤمنان و کتاب شریف نهج البلاغه، در قالب مهدهای کودک؛

🔸 تشکیل بیش از هفت کارگروه آموزشی و پژوهشی؛

🔸 معرفی کتاب شریف نهج البلاغه، از طریق ساخت کلیپ و نشر آن در فضای مجازی.

دلدادگان به مولا

تابستان 1396، برای او رنگ و بوی دیگری داشت. او که تا پیش از این، دوبار متنِ عربی نهج البلاغه را خوانده بود، تصمیم داشت همراه نهضت ترجمه‌، این کتاب را مزه‌مزه کند. «رضوانه جبلی» بنا بر برنامه‌ی نهضت، از ترجمه‌ی حکمت­ها شروع کرده و سپس سراغ نامه­ها می­رود. او می­گوید: «چون ترجمه خوانده‌ام، تأثیر بسیاری بر زندگی‌ام گذاشته است. برای مثال در گرفتاری‌ها یا در رفتار با مردم یا در یادآوری آخرت و مرگ، یاد نظرهای حضرت درباره‌ی دنیا و مشکلات آن می­افتم. می‌توانم بگویم کلمات حضرت، ملکه‌ی ذهنم شده و بسیاری مواقع، پاسخ دیگران را با حکمت‌های مولا می‌دهم.»

رضوانه‌خانم که حالا تا حد بسیاری به مباحث طرح‌شده در نهج البلاغه آگاهی دارد، خود یکی از اعضای فعالِ نهضت شده و تا امروز توانسته به‌صورت فردی و گروهی در راستای اهداف نهضت جهانی نهج البلاغه قدم بردارد و جلسات فراوانی برگزار کند. خانم جبلی می­گوید: «وقتی افراد را با نهج البلاغه آشنا می‌کنیم، بازخوردهای مثبتی می­گیریم. یک نفر از کسانی که در طرح شرکت کرده و روزی ده دقیقه نهج البلاغه می‌خواند، به من حرفی زد که بسیار جالب بود. او می‌گفت من، قبلاً کلاس تفسیر قرآن می‌رفتم؛ ولی سؤالات زیادی در ذهنم بود که با خواندن نهج البلاغه، به پاسخ بیشتر آن‌ها رسیدم.»

جرعه‌ای آسمان

«فَإنَّ الْمَرْأَةَ رَیْحَانَةٌ وَلَیْسَتْ بِقَهْرَمانَةٍ؛ پس به‌راستی زن مانند گل ظریف است و نه پهلوانی خشن.» شاید شما هم این عبارت امام اول را شنیده باشید که بخشی از نامه‌ی سی‌ویکم است. اما به نظر شما، تفسیر واقعی کلام امام چیست؟

مقام معظم رهبری در شرح این کلام می­گوید: «زن مثل یک گل است. یک گل، وجودش لازم است و نگه‌داری‌‌اش لوازمی دارد. منظور از قهرمان، قهرمان متعارف ما نیست. قهرمان، یعنی کارگزار و درواقع رئیس خدمه. این‌جوری نیست که خانم در خانه‌‌ی شما، مسئول خدمت‌گزاری باشد؛ ولو در جایگاه رئیس خدمه. قضیه این نیست. قهرمان در تعبیرات عربی و در اصطلاحات رایجِ ادبیات عرب، عبارت است از کسی که ملک شما را برای‌تان اداره می‌کند و کارهای‌تان را انجام می‌دهد؛ وقتی‌ شما صاحب ملکی هستید و قهرمانی دارید. می‌گوید زن این‌جور نیست. حالا شما ببینید اگر در خانواده‌‌ای یا جامعه‌‌ای، به زن با این چشم نگاه بشود، اولاً تکریم او، حفظ حرمت او، برخورد ملاطفت‌‌آمیز با او و مسائل فراوانی که دنبالش هست، چقدر موجب می‌شود که زن احساس امنیت و آرامش کند. در اسلام نگفته‌‌اند که زن برای کار، بیرون نرود. اصلاً این نیست. حالا این‌که بعضی از مخالفان این گرایش اسلامیِ زن، فوری می‌چسبند به این‌که شما نصف نیروی کار جامعه را معطل می‌گذارید، چنین چیزی نیست. کسی نگفته که کار نکنند. اگر می‌توانند، کار کنند؛ اما با این دید کار کنند شغلی که به آن‌ها محول می‌شود، با ریحانه‌‌بودنش جور دربیاید و متناسب باشد. البته مهم‌ترین مسئولیت زن هم، کدبانویی‌ست و معنای کدبانویی، خدمت‌گزاری نیست. معنایش این است که محیط خانواده را برای فرزندان و همسر، محیطی امن و آرام می­کند؛ با مهربانی خودش و عزتی که در خانه برای او فرض می­شود.»

نتیجه این‌که روایت ذکرشده، درحقیقت خطابی‌ست به مردان که زنان مثل گل‌های لطیفی در منازل‌تان هستند، با شما زندگی می‌کنند و لازم است با آنان به‌دقت و ظرافت رفتار شود و کارهای سنگین بر آن‌ها تحمیل نشود.

مسابقه

براساس خطبه‌ی ۱۷۶، امیر مؤمنان(ع) دوای بزرگ‌ترین بیماری‌ها را در چه چیزی می‌دانند؟

شما می­توانید با ارسال پاسخ درست به شماره‌ی .... جزو برندگان باشید.

جایزه‌ی این مسابقه، هدیه­ای‌ست از طرف امام علی(ع).