مهربان با طلای کثیف خانگی

گزارشی درباره مدیریت زباله های خانگی و کاهش پسماند در خانواده های ایرانی

نجمه تاجیک

همه ما شنیده ایم که زباله، طلای کثیف است؛ اما شاید تنها عده کمی نحوه برخورد مناسب با آن را بدانند. با آن که سال هاست درباره تفکیک زباله های تر و خشک و کاهش پسماند خانگی صحبت می شود هنوز که هنوز است تعداد کمی از خانواده ها این موضوع دغدغه شان است و در این راه گام بر می دارند. افرادی در مناسبت های خاص مثل روز جهانی محیط زیست در شبکه های اجتماعی مطالبی مربوط به این موضوعات را منتشر می کنند؛ اما بعد از آن همه چیز از یادها می رود و با بی مسؤولیتی زباله های تر و خشک در یک سطل زباله رها می شوند و خبری از کاهش پسماند نیست. در این گزارش پای صحبت خانواده هایی نشسته ایم که صرفه جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی محیط زیست برایشان مهم است و در این راه تلاش می کنند.

دوست ندارم چیزی هدر برود

منصوره مقدم که تفکیک زباله های تر و خشک را پنج شش سالی است به طور مداوم انجام می دهد، درباره اهمیت این کار می گوید: موضوع اصلی این است که هدر نرفتن برای من خیلی مهم است. در واقع هر نوع متریال یا جنسی را که استفاده می کنم مواظبم هدر نرود. مثلا لامپ اضافه ای روشن نباشد. حالا چه خانه خودمان چه خانه کسی دیگر. در همین راستای هدر نرفتن و حرام نشدن اجناس کار بازیافت زباله هم انجام می دهم. آن هم به طور خیلی وسواسی.

وی در این باره ادامه می دهد: تا یکی دو ماه پیش آشغال های تر و خشک را که جدا می کردم، پدرم با دو نایلون جداگانه کنار سطل آشغال شهری می گذاشت؛ اما حالا چند وقتی است که زباله های خشک را به غرفه های بازیافت تحویل می دهم، به نظرم این طور خیلی سودمند تر است.

او درباره شروع تصمیم خود برای جداسازی زباله ها می گوید: چندین سال پیش از طرف شهرداری می آمدند و زباله های خشک را می گرفتند تا برای بازیافت ببرند. البته هزینه ای هم روی فیش ها می آمد. با این که کار خیلی خوبی بود، اما دیگر تکرار نشد. از آن به بعد من تصمیم گرفتم آشغال ها را جدا کنم و تا به الان هم ادامه داده ام.

با سلامت محیط زیست حالم بهتر است

مونا یحیایی از دیگر افرادی است که بسیار دغدغه حفظ محیط زیست را دارد و زحمت زیادی در این راه می کشد و معتقد است که با این کار حال بهتری دارد. وی درباره نحوه جداسازی زباله ها و کم کردن پسماند توضیح می دهد: بعضی از زباله ها بازیافت شدنی نیستند. مانند پاکت پفک یا جلد شکلات. من این ها را درون بطری فشرده می کنم که به این کار آجر و بلوک پلاستیکی می گویند. در بعضی از جاهای محروم دنیا با این ها مدرسه و ساختمان می سازند و به طور کلی باعث می شود جای خیلی کمتری بگیرد.

وی ادامه می دهد: خیلی به این فکر می کنم که شیرابه زباله ها را کمتر کنم. یک مدت هم می خواستم زباله ها را خشک کنم اما به خاطر مگس و سوسکی که در بالکن جمع می شد دیگر این کار را ادامه ندادم. اما اگر همت کنم شاید روی پشت بام دو تا طرف بگذارم و کمپوست درست کنم. اما فعلاً فرصتش را پیدا نکرده ام.

دستمال پارچه ای جایگزین دستمال کاغذی

یحیایی درباره دیگراقداماتی که در این راستا انجام می دهد، می گوید: همیشه سبد آشغال های کنار سینک را جایی می گذارم که آب کمتری داخلش بریزد و موقع خالی کردن در سطل هم دوباره آب اضافه اش را می گیرم. در کنار همه این ها مصرف دستمال کاغذی مان هم خیلی کم کرده ام. از زمانی که دخترم آوا به دنیا آمد چند دستمال پارچه ای داشتم که دایم آن ها را می شستم و استفاده می کردم. همین طور به جای دستمال توالت از دستمال پارچه ای استفاده می کنیم. بعد همه را در ماشین لباسشویی می ریزم و جلوی آفتاب پهن می کنم. هم زباله هایمان خیلی کمتر شده است. به نظرم دستمال پارچه ای خیلی بهتر خشک می کند و البته به صرفه تر هم هست.

وی در ادامه درباره راه کارهای دیگر کم کردن زباله می گوید: برای خریدهایم حتماً کیسه پارچه ای دارم و کیسه پلاستیکی نمی گیرم. سعی می کنیم بیشتر خریدهایمان را فله ای انجام دهیم. قهوه بسته بندی نمی خرم. ظرف مان را مغازه می برم و پر می کنم. یا این که اگر خریدی از عطاری داشته باشم مثلا گل گاو زبان بخواهم، ظرف از خانه می برم. سعی می کنم میوه، مرغ و گوشت بسته بندی هم نخرم.

وی عملکرد خود در زمینه کم کردن زباله های حمام را ناموفق می داند و بیان می کند: شوینده ها زباله زیادی تولید می کنند و جایی هم سراغ ندارم که به صورت فله خریداری کنیم. می دانم که در قم فروش فله شوینده هستۀ، اما در تهران نمی شناسم. اگر آوا را هم کم کم از پوشک بگیریم حجم زیادی از زباله هایمان کم می شود که خیلی خوب است.

آموزش در این راه کم است

رویا شجاعی از آن دسته افرادی است که مدت ها در تلاش است تا بتواند تفکیک زباله های تر و خشک و انجام دهد و توضیح می دهد: خیلی دوست دارم که بتوانم این کار را انجام دهم اما هنوز موفق نشده ام. گاهی که حجم عظیمی از بطری های پلاستیکی و نایلون ها در سطل زباله جمع می شود با خودم می گویم از دفعه دیگر تمام تلاشم را می کنم تا این مقدار را کم می کنم؛ اما فراموش می کنم و اهمیت این موضوع در نظرم کمرنگ می شود.

وی در این خصوص ادامه می دهد: شاید علت کم اهمیتی این موضوع برای من این باشد که خیلی کم درباره اش می شنویم و آموزش های لازم هم صورت نمی گیرد. پدر مادرهایمان هم که از یک نسل قبل هستند اصلاً نسبت به این موضوع آگاهی ندارند.

مسؤولیت رفتارمان را بپذیریم

آذردخت داوری کارشناس ارشد روانشناس بالینی در با تأکید بر حفظ محیط زیست توسط افراد جامعه به تفاوت بین افراد و مسؤولیت پذیری و عدم مسئولیت پذیری در ایشان اشاره کرد و گفت: بعضی افراد هستند که به محیط زیست آسیب می رسانند و بعضی دیگر دغدغه حفظ محیط زیست را دارند. محیط زیست همچون امانتی در دستان ماست که باید در حفظ آن کوشا باشیم. در قانون اساسی هم نسبت به این موضوع تاکید شده است.

وی در این باره افزود: به عهده گرفتن مسؤولیت رفتار و شانه خالی نکردن نسبت به وظایفی که بر دوشمان است ابتدا در محیط خانه و خانواده شکل می گیرد. یعنی متأسفانه بعضی از پدر و مادرها فرزندانشان را مسؤولیت پذیر بار نمی آورند. از این رو ایشان نسبت به محیط زیست و جامعه شان بی اهمیت می شوند. همچنین فرهنگ جامعه نیز در این مورد بسیار مهم است. از طریق رسانه ها این موضوع باید آموزش داده شود تا افراد بیشتری نسبت به آن آگاه شوند.

وی در پایان بیان کرد: باید در ابتدا از خانواده، بعد مهد کودک ها، مدارس و دانشگاه ها برای آموزش حفاظت از محیط زیست اقدام کرد. محیط زیست یک منفعت عمومی است که باید به بهترین وجه آن را نگه داری کنیم تا آیندگان نیز از این خیرات الهی و نعماتی که در طبیعت وجود دارند بتوانند استفاده کنند.