پرونده ویژه

رمزگشایی از سفر بی‌ثمر رضا پهلوی به اسراییل

ژست بشردوستی پهلوی با هولوکاست

حدود یک ماه از سفر رضا پهلوی به سرزمین‌های اشغالی می‌گذرد؛ سفری که رسانه‌های معاند فارسی‌زبان در بوق و کرنا کردند و تمام توان خود را به کار گرفتند تا این گشت و گذار را «تاریخی»، «مهم» و «معنادار» جلوه دهند. اما درواقع این سفر از جهات مختلف یک بازی دو سر باخت برای پسر شاه مخلوع بود. او از یک سو ناآگاه و بی‌خبر از فرهنگ و عقاید مردم ایران به تصویر ‌کشیده‌شد و از سوی دیگر نشان داد از فهم سیاسی نسبت به تحول‌ها و معادله‌های روز منطقه بی‌بهره ‌است.

برخلاف تبلیغات و جوسازی‌های رسانه‌ای در مهم و تاریخی جلوه دادن سفر رضا پهلوی به سرزمین‌های اشغالی، سطح استقبال و تشریفات دیپلماتیک از پسر شاه مخلوع در تل‌آویو بسیار پایین و تحقیرآمیز بود. از بین ده‌ها وزیر کابینه «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، تنها وزیر اطلاعات این رژیم، همراه همیشگی رضا پهلوی بود؛ رویه‌ای نامرسوم و نامتداول که عمق بدبینی آنها را نشان می‌دهد.

سفری بدون تشریفات دیپلماتیک

در دیدارهای رسمی حتی پروتکل‌ها و تشریفات دیپلماتیک ابتدایی رعایت نشد؛ اصولی‌که در دیدار با مقامات سیاسی عالی‌رتبه کشورها باید رعایت شود و اگر کوچک‌ترین تغییری کند، معنادار خواهد بود. نمونه آشکار این ادعا، محل دیدار رضا پهلوی و نتانیاهو است؛ جایی با صندلی‌هایی شبیه صندلی اتاق انتظار مطب، بانک یا حتی آبدارخانه، بدون فرش یا میز برای پذیرایی، بدون پرچم و... آب‌سردکنی با لیوان‌های پلاستیکی در گوشه سالن و روی موزاییک‌های سرد، سطح دیدار را مشخص می‌کرد.

حتی نوع نشستن نتانیاهو و «گیلاه گملیئل» وزیر اطلاعات او مقابل رضا پهلوی از نگاه دیپلماتیک، بی‌احترامی محسوب می‌شود. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پا روی پا و دست روی دست انداخته و رضا پهلوی خم شده به سمت آنها مانند کارمندی مطیع که قصد تشریح گزارش عملکرد دارد.

جوسازی رسانه‌ای، بدون پشتوانه مردمی

در جریان این سفر، رسانه‌های سلطنت‌طلب درصدد القای مردمی بودن و محبوبیت این بازمانده خاندان پهلوی برآمدند، در‌حالی‌که نگاهی به تصاویر استقبال‌کنندگان انگشت‌شمار در فرودگاه تل‌آویو از واقعیت دیگری پرده برمی‌دارد. باوجود حدود ۲۵۰هزار ایرانی ساکن فلسطین اشغالی، اما شمار استقبال‌کنندگان به 10نفر هم نمی‌رسید!

رضا پهلوی با انتخاب اسراییل به‌عنوان مقصد تور دیپلماتیک با هدف مشروعیت‌بخشی به مطالبه خود، نشان داد شناخت دقیقی از فرهنگ و اعتقادات جامعه ایران ندارد؛ جامعه‌ای که تنفر از رژیم صهیونیستی در آن موج می‌زند و با نگاهی اجمالی به واکنش‌های منفی و کنایه‌آمیز ایرانی‌ها به سفر پهلوی، می‌توان آشکارا به این نگاه و رویکرد خصمانه پی برد.

همچنین پسر شاه مخلوع درصدد القای این نکته بود که «نه مردم ایران، بلکه مقامات جمهوری اسلامی نسبت به رژیم صهیونیستی کینه و دشمنی دارند.» در ماجرای این سفر، طنز تلخ رفتار و رویکرد متناقض او بود. در حالی  به زیارت «دیوار ندبه» رفت که از کلیسای مقدس محل تولد حضرت عیسی علیه‌السلام و «مسجدالأقصی» بازدید نکرده بود.

این رفتار متناقض رضا پهلوی، پرسش‌های زیادی را حتی بین هواداران او مطرح کرد که او به چه هویتی اعتقاد دارد؟ آگاهانه یا غیرآگاهانه به زیارت مکانی رفته بود که یهودیان از همان نقطه درصدد برآوردن آرزوی خود یعنی نابودی مسجدالاقصی و پیدا کردن هیکل سلیمان برآمده‌اند.

 حال این پرسش مطرح می‌شود چرا تصاویر زیادی از رضاپهلوی با کلاه «کیپا» در حال برگزاری مناسک یهودیان وجود دارد و رسانه‌ای می‌شود، اما هیچ تصویری از برگزاری مناسک مسلمانان مثل حج ندیده‌ایم؟ محققان تاریخ معاصر، عکس‌های محمدرضا پهلوی را در حج و زیارت امام رضا علیه‌السلام با حضور فرح دیده‌اند. چرا پسر آنها در همین حد، عوام‌فریبی را ضروری نمی‌داند؟

ژست بشردوستی پهلوی با هولوکاست ادعایی

رضا پهلوی پیش از سفر به سرزمین‌های اشغالی گفته بود قرار است هم‌زمان با روز «یادواره هولوکاست» در این مراسم شرکت و به قربانیان آن ادای احترام کند. براساس تقویم اسراییل، مراسم «یادواره قهرمانان و قربانیان هولوکاست» ۱۷ آوریل (۲۸فروردین) هر سال در منطقه «ید وشم» برگزار می‌شود.

درباره این سفر و تصمیم برای شرکت در مراسم هولوکاست، یادآوری چند نکته ضروری است؛

نخست این‌که، نه‌تنها هویت مذهبی، بلکه هویت ملی پهلوی هم با صهیونیست‌ها هم‌خوانی ندارد. خاندان پهلوی همواره از نام سلسله هخامنشیان در گفتار خود بهره می‌برند و اکنون در مراسم هولوکاستِ ادعاییِ یهودیان شرکت می‌کنند. رضا پهلوی به دیدار کسانی رفته‌ که دشمن هخامنشیان هستند. یهودیان در جشن پوریم (مصادف با عید نوروز) کشتار ۷۷هزار ایرانی ازجمله وزیر وطن‌دوست هخامنشی با توطئه اِستر یهودی را جشن می‌گیرند.

دوم، این‌که پهلوی شرکت در مراسم هولوکاست را در راستای انسانیت و حقوق‌بشر ارزیابی می‌کند که صرف‌نظر از بی‌پایه و اساس بودن این ادعا، هیچ نامی از فلسطین و مظلومیت آنها نمی‌برد. حتی در جریان سفر، به‌صورت نمادین هم دیداری با مقامات فلسطینی و خانواده‌های داغ‌دیده و تحت‌ظلم این کشور غصب شده برقرار نمی‌کند.

این موضوع حتی خشم افرادی مثل «صادق زیباکلام» استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران را برانگیخت که مدتی قبل، از پا گذاشتن روی پرچم اسراییل خودداری کرده بود. زیباکلام خطاب به رضا پهلوی نوشت: «تاسف‌آور است که در تمام سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها حتی یک‌بار به حقوق فلسطینی‌ها اشاره نکردید. درحالی‌که محور تمام سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها، «دمکراسی» و «حقوق مردم» بود.»

فرجام سخن

سفر به اسراییل از سوی شناخته‌ترین چهره اپوزیسیون خارج از کشور برای او و اندک حامیان وی به یک فاجعه تبدیل شد. این سفر؛ از نبود تشریفات و دیدار با نتانیاهو در محیطی شبیه آشپرخانه، تا زیر نظر بودن حرکات پهلوی از سوی وزیر اطلاعات صهیونیسم لکه ننگ ماندگاری به جا گذاشت؛ نکته‌ای که نشان می‌دهد نتانیاهو به این نتیجه رسیده؛ رضا پهلوی یک  مهره سوخته‌است.

بسیاری از ناظران، سفر بازمانده پهلوی به سرزمین‌های اشغالی را یک بازی دو سر باخت برای او می‌دانند که هم بر بدبینی مردم ایران و حتی ایرانیان ساکن اسراییل افزود و هم در عمل نشان داد، رضا پهلوی درکی از معادلات و بازی‌های سیاسی منطقه‌ای ندارد.

انتخاب اسراییل اگرچه به‌خاطر انتقام از جمهوری اسلامی صورت گرفت اما شمارش معکوس برای سقوط کابینه نتانیاهو آغاز شده‌است. روزانه صدها هزار نفر در اعتراض به تندروی‌های کابینه و اصلاحات قضایی نخست‌وزیر فاسد صهیونیستی راهی خیابان‌ها می‌شوند، طوری‌که افزون بر سناریو سقوط کابینه، سناریو جنگ داخلی نیز محتمل است.

امروز در منطقه شاهد انزوای رژیم صهیونیستی و دست برتر جمهوری اسلامی و قدرت رو به رشد محور مقاومت هستیم. روابط رژیم صهیونیستی حتی با آمریکا به‌عنوان متحد دیرینه خود شکرآب شده، اما جمهوری اسلامی با توافق تهران- ریاض، ترمیم مناسبات با همسایگان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، توافق‌های راهبردی با چین و روسیه، به بازیگری موثر و نقش‌آفرین در صفحه شطرنج خاورمیانه تبدیل شده‌است.

درنهایت بسیاری بر این باورند که رضا پهلوی با انتخاب سرزمین‌های اشغالی و دیدار با نتانیاهو برای انتقام از جمهوری اسلامی در عمل نشان داد حتی الفبای امور سیاسی را نمی‌داند.